Ο Τραμπ και...εμείς

https://rproject.gr/article/o-tramp-kaiemeis

Ο Τραμπ και...εμείς

Αντώνης Νταβανέλος | 11.11.2016

Άναυδος μένει κανείς μπροστά σε ορισμένες πτυχές της αρθρογραφίας στελεχών της Αριστεράς και μάλιστα της ριζοσπαστικής που αναδεικνύουν μιαν κάποια «φιλικότητα», ή και ευχαρίστηση, σχετικά με την νίκη του Τραμπ στις ΗΠΑ.

Πρό­κει­ται για απο­λύ­τως λάθος εκτί­μη­ση, απέ­να­ντι σε ένα νέο πο­λι­τι­κό ζή­τη­μα με πα­γκό­σμιες, πλέον, δια­στά­σεις: Φά­ρανζ, Τραμπ, Μαρίν Λεπέν, ακόμα και ο Γκρί­λο, είναι κά­ποιες «κο­ρυ­φές» που ακο­λου­θού­νται από πολ­λούς άλ­λους στη Γερ­μα­νία, στην Αυ­στρία, στην Ολ­λαν­δία, στην Ουγ­γα­ρία, στην Πο­λω­νία κ.ο.κ.

Και αν κά­ποιος δεν μπο­ρεί να απο­φα­σί­σει στη­ριγ­μέ­νος στο βα­σι­κό κρι­τή­ριο της αλ­λη­λεγ­γύ­ης με την κοι­νω­νι­κή αρι­στε­ρά στις ΗΠΑ, ίσως θα έπρε­πε να υπο­λο­γί­ζει πιο σο­βα­ρά τις κραυ­γές αγαλ­λί­α­σης ορ­κι­σμέ­νων εχθρών της τάξης μας και της Αρι­στε­ράς, όπως η Χρυσή Αυγή και η πα­γκό­σμια ακρο­δε­ξιά.

Ασφα­λώς αυτά δεν αφο­ρούν τους απο­λο­γη­τές του συ­στή­μα­τος της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης, τους υπο­στη­ρι­κτές του status quo που εξέ­φρα­ζε η Χί­λα­ρι Κλί­ντον. Άλ­λω­στε η αμε­ρι­κά­νι­κη κι­νη­μα­τι­κή αρι­στε­ρά είναι αρ­κε­τά εκ­παι­δευ­μέ­νη ενά­ντια στη λο­γι­κή του «lesser evelism» (της υπο­στή­ρι­ξης του-τά­χα-«μι­κρό­τε­ρου κακού», της στή­ρι­ξης της Χί­λα­ρι απέ­να­ντι στην απει­λή του Τραμπ): χι­λιά­δες αγω­νι­στές στή­ρι­ξαν την κα­μπά­νια της Τζιλ Στάιν, προ­σπα­θώ­ντας να πα­ρου­σιά­σουν έναν «τρίτο πόλο», ενώ εκα­τομ­μύ­ρια δεν πήγαν τε­λι­κά να ψη­φί­σουν, αφού η Χί­λα­ρι δεν ήταν εναλ­λα­κτι­κή λύση, ακόμα και «κρα­τώ­ντας τη μύτη μας». Η ISO, η ορ­γά­νω­ση με την οποία συν­δε­ό­μα­στε στις ΗΠΑ, πα­ρό­τι αντι­με­τώ­πι­σε φι­λι­κά και συ­νερ­γά­στη­κε με το ρεύμα του Μπέρ­νι Σά­ντερς, αρ­νή­θη­κε πει­σμα­τι­κά να εντα­χθεί στην κα­μπά­νια του, προ­βλέ­πο­ντας-σω­στά!- ότι ο Σά­ντερς θα εντα­χθεί τε­λι­κά στους υπο­στη­ρι­κτές της Χί­λα­ρι και επέ­μει­νε στον χα­ρα­κτη­ρι­σμό του Δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος στις ΗΠΑ, ως «νε­κρο­τα­φεί­ου των κοι­νω­νι­κών κι­νη­μά­των», αφού κά­ποιοι πρω­τα­γω­νι­στές του μαύ­ρου κι­νή­μα­τος, του γυ­ναι­κεί­ου και της απε­λευ­θέ­ρω­σης των ομο­φυ­λό­φι­λων συχνά εντάσ­σο­νταν σε αυτό το κόμμα, ανα­ζη­τώ­ντας εκλο­γι­κή απά­ντη­ση στη ρε­που­μπλι­κα­νι­κή Δεξιά. Για να μη βγουν ποτέ ξανά.

Όμως η αηδία απέ­να­ντι στη Χί­λα­ρι και στους ομοί­ους της, η απο­φα­σι­στι­κή στρά­τευ­ση ενά­ντια στους mainstream ηγέ­τες της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης, είναι δυ­να­τόν να συν­δυά­ζε­ται με «φι­λι­κό­τη­τα» απέ­να­ντι στους ακρο­δε­ξιούς αντι­πά­λους τους; Είναι δυ­να­τόν στην πο­λι­τι­κή και τα­ξι­κή πάλη να απο­δε­χθού­με μια αξία του ρητού «ο εχθρός του εχθρό μου, είναι φίλος»;

Ας θυ­μί­σου­με, λοι­πόν, με­ρι­κά βα­σι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της πο­λι­τι­κής του Τραμπ, θυ­μί­ζο­ντας σε όλους ότι οι πο­λι­τι­κές δε­σμεύ­σεις και εξαγ­γε­λί­ες κατά τις προ­ε­κλο­γι­κές κα­μπά­νιες στις ΗΠΑ, έχουν με­γα­λύ­τε­ρη ση­μα­σία από ότι γε­νι­κώς νο­μί­ζου­με. Όσοι υπο­τί­μη­σαν τις κραυ­γές του Ρή­γκαν και των Μπους ως «πυ­ρο­τε­χνή­μα­τα», αρ­γό­τε­ρα συ­νει­δη­το­ποί­η­σαν ότι έκα­ναν λάθος.

Κά­ποιοι λένε ότι ο Τραμπ εξέ­φρα­σε ένα ρεύμα «αλ­λα­γής». Πράγ­μα­τι, μόνον που αυτό είναι η μισή αλή­θεια και αυτή στην πο­λι­τι­κή ισο­δυ­να­μεί με πα­ρα­πλά­νη­ση. Γιατί ο Τραμπ δε­σμεύ­τη­κε για «αλ­λα­γή», αλλά σε συ­γκε­κρι­μέ­νη κα­τεύ­θυν­ση: Προ­τεί­νει (επι)στρο­φή στον προ­στα­τευ­τι­σμό, σε ενί­σχυ­ση της βιο­μη­χα­νί­ας στο εσω­τε­ρι­κό των ΗΠΑ, σε σκλη­ρό­τε­ρη νο­μι­σμα­τι­κή και εμπο­ρι­κή αντι­με­τώ­πι­ση των αντα­γω­νι­στών τους (κυ­ρί­ως της Κίνας), με στόχο να δια­σφα­λί­σει τον ηγε­μο­νι­κό ρόλο του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού στον 21ο αιώνα. Οι πο­λι­τι­κές αυτές συν­δυά­ζο­νται, κατά τον Τραμπ, με κή­ρυ­ξη «εσω­τε­ρι­κού πο­λέ­μου» κατά των φτω­χών και κατά της ερ­γα­τι­κής τάξης. Η έν­νοια «ερ­γα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα» (όσο αυτή επι­βιώ­νει στις ΗΠΑ...) τέ­θη­κε στο στό­χα­στρο, οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες θα πρέ­πει, λέει, να απε­λευ­θε­ρω­θούν πλή­ρως από κάθε γρα­φειο­κρα­τι­κή και φο­ρο­λο­γι­κή υπο­χρέ­ω­ση, το κρά­τος πρό­νοιας (ακόμα και το φτωχό Obama-care) θα πρέ­πει να κα­τε­δα­φι­στεί και μά­λι­στα αμέ­σως. Για να στη­ρί­ξει αυτή την κα­τεύ­θυν­ση ο Τραμπ επι­τέ­θη­κε αγρί­ως στο πιο αδύ­να­το τμήμα των ερ­γα­τι­κών και λαϊ­κών μαζών στις ΗΠΑ: στους μαύ­ρους και στους λα­τί­νους, αξιο­ποιώ­ντας τη ρα­τσι­στι­κή ισλα­μο­φο­βία για να εγκα­θι­δρύ­σει ένα πιο προ­ω­θη­μέ­νο «διαί­ρει και βα­σί­λευε».

Κά­ποιοι άλλοι ισχυ­ρί­ζο­νται ότι ο Τραμπ υπήρ­ξε «αντι­συ­στη­μι­κός». Πράγ­μα­τι, ο τρα­μπού­κι­κος ρα­τσι­σμός και σε­ξι­σμός, η από­λυ­τη χο­ντρο­κο­πιά και ο ανορ­θο­λο­γι­σμός, απο­δεί­χθη­καν μια απο­τε­λε­σμα­τι­κή προ­ε­κλο­γι­κή «γλώσ­σα». Όμως αυτό έγινε εφι­κτό μόνον με την υπο­στή­ρι­ξη ενός με­γά­λου μέ­ρους του «συ­στή­μα­τος». Ο αντι­πρό­ε­δρος του Τραμπ, ο Πενς, είναι ένας από τους «σο­φούς» των ρε­που­μπλι­κά­νων και κρά­τη­σε το κόμμα, τε­λι­κά, στα­θε­ρά στην υπο­στή­ρι­ξη του Τραμπ, ακόμα και όταν κά­ποιοι βα­ρό­νοι της Δε­ξιάς στρά­φη­καν προς τη Χί­λα­ρι. Στην πιο κρί­σι­μη στιγ­μή της προ­ε­κλο­γι­κής σύ­γκρου­σης η κα­μπά­νια του Τραμπ δέ­χτη­κε μιαν απρό­σμε­νη ενί­σχυ­ση από την πα­ρέμ­βα­ση του FBI, τρεις εβδο­μά­δες πριν τις εκλο­γές. Η θρη­σκευ­τι­κή ακρο­δε­ξιά, το Tea Party, οι ρα­τσι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις, υπήρ­ξαν «πυ­λώ­νες» της κα­μπά­νιας του Τραμπ και όποιος θε­ω­ρεί αυτές τις δυ­νά­μεις ως «αντι­συ­στη­μι­κές» απλώς δεν ξέρει τι λέει...

Κατά τη γνώμη μου, το πιο σο­βα­ρό λάθος που μπο­ρεί να γίνει, είναι η πρό­βλε­ψη ότι ο Τραμπ θα είναι πιο «ήπιος» από τα γε­ρά­κια τύπου Χί­λα­ρι στη διε­θνή σκηνή. Ο Τραμπ μι­λά­ει, πράγ­μα­τι, για σο­βα­ρές αλ­λα­γές στις ιε­ραρ­χή­σεις του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού. Θέ­το­ντας ως πρώτο στόχο την Κίνα, υπο­στη­ρί­ζει ότι η πο­λι­τι­κή Ομπά­μα για το «πίβοτ στην Ασία», δεν μπο­ρεί να πε­ριο­ρί­ζε­ται σε οι­κο­νο­μι­κά-δι­πλω­μα­τι­κά μέσα και ότι ανα­γκα­στι­κά θα πρέ­πει να επε­κτα­θεί σε εμπο­ρι­κό πό­λε­μο με την ανα­γκαία στρα­τιω­τι­κή υπο­στή­ρι­ξη. Η υστε­ρία για τη Β. Κορέα και τη Θά­λασ­σα της Κίνας, δεί­χνουν ότι η Ανατ. Ασία θα γίνει ένα «καυτό» μέ­τω­πο για τις ΗΠΑ. Όμως απο­λύ­τως δι­καιο­λο­γη­μέ­νη είναι η ανη­συ­χία και για τις εξε­λί­ξεις στη Μ. Ανα­το­λή και την ευ­ρύ­τε­ρη πε­ριο­χή. Την επο­μέ­νη της νίκης του Τραμπ, ο Νε­τα­νιά­χου χαι­ρέ­τη­σε με εν­θου­σια­σμό την εκλο­γή του, δη­λώ­νο­ντας με πλήρη έλ­λει­ψη δι­πλω­μα­τι­κής αβρό­τη­τας προς τον Ομπά­μα, ότι το κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ «υπέ­φε­ρε» στα προη­γού­με­να 8 χρό­νια από τη «δι­στα­κτι­κό­τη­τα» της ηγε­σί­ας των ΗΠΑ. Σε ποια ση­μεία «υπέ­φε­ρε» το κρά­τος-χω­ρο­φύ­λα­κας στην πε­ριο­χή; Στην από­φα­ση των ΗΠΑ να χει­ρι­στούν κυ­ρί­ως δι­πλω­μα­τι­κά την πυ­ρη­νι­κή πο­λι­τι­κή του Ιράν, στην άρ­νη­σή τους να συ­ναι­νέ­σουν σε «προ­λη­πτι­κό χτύ­πη­μα» των ισ­ραη­λι­νών, στην απο­φυ­γή των ΗΠΑ για νέες «χερ­σαί­ες εμπλο­κές» και των δικών τους δυ­νά­με­ων μετά την ήττα τους στο Ιράκ και στο Αφ­γα­νι­στάν. Η δή­λω­ση του Τραμπ ότι «θα συ­ντρί­ψει άμεσα το ISIS» είναι προει­δο­ποί­η­ση ότι αυτοί οι χλω­μοί «αυ­το­πε­ριο­ρι­σμοί» στην αμε­ρι­κα­νι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα στη Μ. Ανα­το­λή θα τε­θούν πι­θα­νό­τα­τα σε επα­νε­κτί­μη­ση. Και αυτά είναι κακά νέα για μια χώρα όπως η Ελ­λά­δα που έχει δε­σμευ­τεί σε έναν δι­πλω­μα­τι­κό και στρα­τιω­τι­κό «άξονα» με το κρά­τος του Ισ­ρα­ήλ...

Το με­γά­λο επι­χεί­ρη­μα όσων βλέ­πουν με μιαν κά­ποια «φι­λι­κό­τη­τα» τον Τραμπ είναι η υπό­σχε­ση για βελ­τί­ω­ση στις σχέ­σεις με τη Ρωσία. Οι υπο­στη­ρι­κτές του Τραμπ θε­ω­ρούν ότι έχει απο­τύ­χει η πο­λι­τι­κή πε­ριο­ρι­σμού της ηγε­μο­νί­ας των Ρώσων στα στενά όρια της Ρω­σί­ας και ότι θα πρέ­πει να ανα­γνω­ρι­στεί ως πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ένας ηγε­μο­νι­κός ρόλος τους στα όρια της πα­λιάς ΕΣΣΔ. Στο πνεύ­μα ενός οι­κο­νο­μι­κού κυ­νι­σμού-δι­σε­κα­τομ­μυ­ριού­χοι είναι άλ­λω­στε-δη­λώ­νουν με­γα­λύ­τε­ρη «κα­τα­νό­η­ση» στην ανά­πτυ­ξη των οι­κο­νο­μι­κών και ενερ­γεια­κών σχέ­σε­ων με­τα­ξύ της Ρω­σί­ας και της ΕΕ, κυ­ρί­ως της Γερ­μα­νί­ας. Όμως αυτές οι επι­λο­γές είναι εξαι­ρε­τι­κά σα­θρές: αφε­νός, συν­δέ­ο­νται ολο­φά­νε­ρα με μια με­τα­φο­ρά έμ­φα­σης στην αντι­με­τώ­πι­ση της Κίνας. Αφε­τέ­ρου, εμπε­ριέ­χουν ση­μεία-αγκά­θια, όπως η Ου­κρα­νία και κά­ποιες χώρες του ανα­το­λι­κού μπλοκ, όπου μια ανα­θε­ώ­ρη­ση της αμε­ρι­κα­νι­κής πο­λι­τι­κής της άμε­σης πα­ρεμ­βα­τι­κό­τη­τας μπο­ρεί εύ­κο­λα να απο­δει­χθεί ως μη εφι­κτή.

Κα­νείς-και ει­δι­κά μέσα στην Αρι­στε­ρά!-δεν μπο­ρεί να έχει αυ­τα­πά­τες για έναν πιο φι­λει­ρη­νι­κό ρόλο ενός αντι­δρα­στι­κού πο­λι­τι­κού ρεύ­μα­τος, όπως αυτό του Τραμπ. Δεν πρέ­πει να ξε­χνά­με ότι στην ιστο­ρία του κα­πι­τα­λι­σμού, το ρεύμα του «εθνι­κού προ­στα­τευ­τι­σμού» δεν απέ­κλειε τον πό­λε­μο, το αντί­θε­το μά­λι­στα.

Νέα κα­τά­στα­ση

Εί­μα­στε μπρο­στά σε ένα νέο πο­λι­τι­κό πρό­βλη­μα.

Η πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση είναι μια τάση σύμ­φυ­τη με τον κα­πι­τα­λι­σμό, όπως και οι ανα­δι­πλώ­σεις από αυτήν. Ο προη­γού­με­νος με­γά­λος κύ­κλος «πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης», η πε­ρί­ο­δος του «laisser faire-laisser passer» κα­τέ­λη­ξε στην κρίση στα χρό­νια του τέ­λους του 19ου αιώνα. Ακο­λού­θη­σε η πε­ρί­ο­δος της πε­ρι­χα­ρα­κω­μέ­νης αποι­κιο­κρα­τί­ας, του ιμπε­ρια­λι­σμού και των δύο πα­γκο­σμί­ων πο­λέ­μων. Ασφα­λώς, με εκεί­νη την εποχή υπάρ­χουν κο­λοσ­σιαί­ες δια­φο­ρές.

Όμως είναι φα­νε­ρό ότι η ση­με­ρι­νή, η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη-ιμπε­ρια­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση, δεν μπο­ρεί να βγά­λει τον κα­πι­τα­λι­σμό από την κρίση που ξέ­σπα­σε το 2008 και σή­με­ρα παίρ­νει ακόμα πιο απει­λη­τι­κές δια­στά­σεις. Στο έδα­φος αυτής της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας, σε πολ­λές ισχυ­ρές χώρες εμ­φα­νί­ζε­ται ένα ρεύμα «ανα­θε­ώ­ρη­σης», στρο­φής στον προ­στα­τευ­τι­σμό, στρο­φής στην αγω­νιώ­δη προ­σπά­θεια μέσα σε κάθε «εθνι­κή οι­κο­νο­μία» να αντι­με­τω­πι­στεί η κρίση, αδια­φο­ρώ­ντας για τις ευ­ρύ­τε­ρες συ­νέ­πειες. Αυτό εκ­φρά­ζει το ρεύμα του Τραμπ με το σύν­θη­μα «θα κά­νου­με ισχυ­ρή ξανά την Αμε­ρι­κή», το ρεύμα της Λεπέν με το σύν­θη­μα για επι­στρο­φή στο φρά­γκο, το ρεύμα της εθνι­κής προ­τε­ραιό­τη­τας και της εθνι­κής προ­τί­μη­σης που ανα­πτύσ­σε­ται σε όλη την Ευ­ρώ­πη. Είναι πο­λι­τι­κές ανα­θε­ώ­ρη­σης της πα­γκο­σμιο­ποί­η­σης που όχι μόνο δεν χα­λα­ρώ­νουν την αντερ­γα­τι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού, αλλά, αντί­θε­τα, την ενι­σχύ­ουν σε πα­ρο­ξυ­σμό. Για αυτό συν­δυά­ζο­νται με επι­μο­νή στο ρα­τσι­σμό, στον εθνι­κι­σμό, με μίσος σε όλες τις αξίες της Αρι­στε­ράς. Για αυτό, άλ­λω­στε, εκ­φρά­ζο­νται με ακρο­δε­ξιούς πο­λι­τι­κούς, ακόμα και με κα­τα­κά­θια όπως ο Τραμπ.

Όσοι αγω­νι­στή­κα­με στις προη­γού­με­νες δε­κα­ε­τί­ες ενά­ντια στη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­πι­τα­λι­στι­κή-ιμπε­ρια­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση, δεν έχου­με τί­πο­τα καλό να πε­ρι­μέ­νου­με από αυτό το ρεύμα. Μας χω­ρί­ζει η άβυσ­σος της αντερ­γα­τι­κής επι­θε­τι­κό­τη­τας, του ρα­τσι­σμού και του πο­λέ­μου. Όσοι πα­λεύ­ου­με ενά­ντια στο Ευρώ (δηλ. ενά­ντια στο κοι­νω­νι­κο­πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα που εν­σω­μα­τώ­νει η Ευ­ρω­ζώ­νη) δεν έχου­με τί­πο­τα κοινό με τη Μαρίν Λεπέν, που ζητά την επι­στρο­φή στο φρά­γκο για να ενι­σχύ­σει τη θέση του γαλ­λι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, ενά­ντια στους διε­θνείς αντα­γω­νι­στές του, αλλά και ενά­ντια στην ερ­γα­τι­κή τάξη που ζει στη Γαλ­λία.

Η ενί­σχυ­ση του ρεύ­μα­τος Τραμπ και σία, θέτει νέα κα­θή­κο­ντα στη ρι­ζο­σπα­στι­κή αρι­στε­ρά: δια­τη­ρώ­ντας τις αντι­μνη­μο­νια­κές-αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες αιχ­μές στην πο­λι­τι­κή μας, επι­μέ­νο­ντας στην ανά­γκη της εξό­δου από το Ευρώ, της σύ­γκρου­σης με τις ευ­ρω­η­γε­σί­ες, οφεί­λου­με να κά­νου­με ακόμα πιο κα­θα­ρή την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή, αντι­ρα­τσι­στι­κή, αντι­πο­λε­μι­κή-αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κή, αντιε­θνι­κι­στι­κή-διε­θνι­στι­κή, διά­στα­ση στη στρα­τη­γι­κή μας.

Κάθε υπο­χώ­ρη­ση, σε αυτή τη νέα κα­τά­στα­ση, μπο­ρεί να είναι ένα με­γά­λο, ένα «ταυ­το­τι­κό», πο­λι­τι­κό λάθος.