Νέα Κριτική Θεωρία και Πράξη

Ορισμένα πράγματα που ίσως είναι ενδιαφέρον να γνωρίζετε για την Αθήνα

 

1. Πότε ανακηρύχθηκε η Αθήνα επίσημα πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους;

Η Αθήνα ανακηρύσσεται πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους τον Σεπτέμβριο του 1834.

 

2. Ποιο είναι το μεγαλύτερο νεοκλασικό κτίριο της Αθήνας;

To Ελληνικό Κοινοβούλιο. Kτίστηκε μεταξύ 1836-1862 πάνω σε σχέδια του Βαυαρού αρχιτέκτονα Γκαίρτνερ για να λειτουργήσει ως ανάκτορο του Όθωνα.

Το 1884 και το 1909 υπέστη μεγάλες καταστροφές από πυρκαγιά. Από το 1935 στεγάζει το Ελληνικό Κοινοβούλιο.

 

 3. Ποιο Μουσείο στεγάζει η Παλαιά Βουλή;

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (στην οδό Σταδίου) στεγάζεται στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής από το 1962. Το νεοκλασικό αυτό κτίριο υπήρξε έδρα της Βουλής από το 1875 μέχρι το 1935, οπότε οι λειτουργίες του σώματος μεταφέρθηκαν στα λεγόμενα «Παλαιά Ανάκτορα» της πλατείας Συντάγματος. Στη συνέχεια και μέχρι το 1962 λειτούργησε ως Υπουργείο Δικαιοσύνης.

 

4. Ποια κτίρια αποτελούν την «Τριλογία»;

Eθνική Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία Αθηνών. Tο ιδιότυπο κτίριο του οφθαλμιατρείου δεν ανήκει στην Τριλογία. Αρχικά είχε σχεδιαστεί σε νεοκλασικό ρυθμό, σε σχέδια του Χάνσεν. To 1850 διακόπηκαν οι εργασίες, λόγω έλλειψης πόρων, ο Χάνσεν παραιτήθηκε και ο διάδοχός του ο Λύσσανδρος Καυταντζόγλου πρόσθεσε έντονα στοιχεία βυζαντινότροπου ρυθμού με αποτέλεσμα η ιδιορρυθμία του κτιρίου να δημιουργεί αξιοσημείωτη αντίθεση με τον αυστηρό νεοκλασικισμό της Τριλογίας. 

 

5. Ποιος είναι ο Πολιούχος άγιος των Αθηνών;

Ο Αγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, προστάτης του δικαστικού σώματος και μέλος του Αρείου Πάγου, ήταν μαθητής του Αποστόλου Παύλου και πρώτος επίσκοπος της Αθήνας. Ο ναός της Αθήνας βρίσκεται στην οδό Σκουφά, στο Κολωνάκι. Κτίστηκε το 1923 σε ρυθμό νεομπαρόκ και την αγιογράφηση έκανε ο ζωγράφος Σπ. Βασιλείου. 

 

6. Ποιο Μουσείο στεγάζει το Ίλιον Μέλαθρον ή Μέγαρο Σλήμαν επί της οδού Πανεπιστημίου;

Το Νομισματικό. Υπήρξε η κατοικία του Ερρίκου Σλήμαν, ανασκαφέα της Τροίας, των Μυκηνών και άλλων αρχαιολογικών χώρων. Κτίστηκε μεταξύ των χρόνων 1879-81 σε σχέδια του Τσίλλερ και θεωρείται ένα από τα ωραιότερα δείγματα εφαρμογής κλασικισμού του 19ου αιώνα. 

 

7. Ποιος αρχαίος ναός είχε μετατραπεί σε χριστιανικό με το όνομα «Παναγιά η Αθηνιώτισα»;

O Παρθενώνας στα τέλη του 5ου αιώνα μετατράπηκε σε εκκλησία αφιερωμένη στην Παναγιά την Αθηνιώτισσα.

 

8. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος πεζόδρομος της Αθήνας;

Η Διονυσίου Αρεοπαγίτου η οποία στη συνέχειά της γίνεται Αποστόλου Παύλου. Ο δρόμος ξεκινά από τη Λεωφ. Αμαλίας (απέναντι από την Πύλη του Αδριανού) και καταλήγει στους πρόποδες του λόφου του Φιλοππάπου. 

 

9. Ποια ήταν η κόρη των Αθηνών που ερωτεύτηκε ο Λόρδος Βύρων;

Η Τερέζα Μακρή. Κατά την παραμονή του στην Αθήνα το 1809 ο Λόρδος Βύρων , ενοικίασε ένα δωμάτιο στο σπίτι της χήρας του προξένου της Αγγλίας Π. Μακρή, επί της οδού Θέκλας 14. Ο Λόρδος Βύρων ερωτεύτηκε τη μικρότερη κόρη την πανέμορφη Τερέζα στην οποία αφιέρωσε το ομώνυμο ποίημα του «η κόρη των Αθηνών».

 

10. Ποιος εικαστικός διακόσμησε με χαρακτικά τις πλευρές του ξενοδοχείου Hilton;
Ο Γιάννης Μόραλης, τα γραμμικά σχέδια του οποίου παραπέμπουν στην αρχαιότητα.

 

11. Πού βρίσκεται η Πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας;

H πλατεία Φιλομούσου είναι η κεντρική πλατεία της Πλάκας και βρίσκεται μεταξύ των οδών Κυδαθηναίων, Φαρμάκη και Φιλομούσου Εταιρείας. Οφείλει το όνομά της στην Φιλόμουσο Εταιρεία η οποία συνεστήθηε το 1813 από διανοούμενος της εποχής, με πολιτισμικούς, αρχαιολογικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στην πλατεία βρίσκεται η προτομή του σπουδαίου αθηναιογράφου Δ. Καμπούρογλου, 

 

12. Πού βρίσκεται η «Μπλε Πολυκατοικία»;

Στην πλατεία Εξαρχείων (Θεμιστοκλέους 80 & Αραχώβης 61). Μεσοπολεμική πολυκατοικία του 1933, σταθµός στην ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Εδώ διέµειναν προσωπικότητες όπως ο Δηµήτρης Χoρν, ο Φρέντυ Γερµανός, η Κατίνα Παξινού κ.ά. Στο ισόγειο της πολυκατοικίας στεγάζεται το γνωστό καφε-ζαχαροπλαστείο «Φλοράλ».

 

13. Πού ήταν η έδρα της Γκεστάπο επί γερμανικής κατοχής;
Μέρλιν 6. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, 1941-1944 σ’αυτό το οικόπεδο υπήρξε η έδρα της Γκεστάμπο. Στο «κολαστήριο», της οδού Μέρλιν οδηγούνταν οι συλληφθέντες από τα τάγματα των SS, όπου και γινόταν η ανάκριση και τα βασανιστήρια, πριν οδηγηθούν είτε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στο Χαϊδάρι, ή στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής για εκτέλεση. Ανάμεσα στους ΄Ελληνες που βασανίστηκαν εκεί ήταν και συνθέτης Μάρκος Βαμβακάρης. Σήμερα το κτίριο δεν υπάρχει και στην θέση του έχει κτιστεί ένα άλλο το οποίο στεγάζει τα γραφεία ασφαλιστικής εταιρείας και κατάστημα αλυσίδας γνωστών καλλυντικών. Στην είσοδο του κτηρίου έχει τοποθετηθεί ένα μικρό μνημείο το οποίο αποτελείται από μια πόρτα των κρατητηρίων της Κομαντατούρ και ένα γλυπτό του Θανάση Απάρτη που συμβολίζει τον Έλληνα αγωνιστή που πολέμησε, βασανίστηκε και εκτελέστηκε από την Ναζιστική θηριωδία για την ελευθερία της Ελλάδος.

 

14. Πού βρίσκεται το άγαλμα του Οδυσσέα Ελύτη;

Το άγαλμα του Οδυσσέα Ελύτη, ενός από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ου αιώνα, ο οποίος έχει τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ, βρίσκεται απέναντι από το πλαϊνό μέρος της παιδικής χαράς της πλατείας Δεξαμενής. 

 

15. Πού βρίσκεται η πλατεία Μεγάληςτου Γένους Σχολής;
Απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον (Βασ.Σοφίας & Βασ.Κων/νου). Eίναι η πλατεία πάνω στην οποία βρίσκεται το γυάλινο γλυπτό «Δρομέας» του Κώστα Βαρώτσου.

 

16. Ποια οδός είναι η 28ης Οκτωβρίου;

Από το 1946 η οδός Πατησίων μετονομάστηκε σε «28ης Οκτωβρίου»..

 

17. Πώς λέγεται το εκκλησάκι που βρίσκεται στην κορυφή του Λυκαβηττού;
Άγιος Γεώργιος. O Άγιος Γεώργιος βρίσκεται στην κορυφή του λόφου, ενώ ο ναός των Αγίων Ισιδώρων βρίσκεται λίγο πιο κάτω, στη δυτική πλευρά, μέσα σε φυσικό κοίλωμα.

 

18. Πού βρισκόταν  ο παιδικός κινηματογράφος «Σινεάκ»;
Στα υπόγειο του κινηματοθεάτρου Rex. Το κινηματοθέατρο Rex κατασκευάστηκε την περίοδο 1935-1937 σε σχέδια Λ. Μπόνη και Β Κασσάνδρα και χαρακτηρίστηκε σαν «οικοδομικός κολοσσός» από τις εφημερίδες της εποχής. Η πρωτοποριακή πρόσοψή του θύμιζε αυτή των νεοϋορκέζικων μεγαθηρίων. Προοριζόταν εξ αρχής για χώρος διασκέδασης και ψυχαγωγίας σε πολλαπλά επίπεδα. Διέθετε τρεις αίθουσες, δύο κινηματογραφικές και μία θεατρική. Στο υπόγειο ήταν ο κινηματογράφος «Σινεάκ», το οποίο λειτουργούσε και το καλοκαίρι, χάρη στα μηχανήματα ψύξης που διέθετε.

 

19. Ποια πομπή απεικονίζεται στη ζωφόρο του Παρθενώνα;

Η ζωφόρος παριστάνει την πομπή των Παναθηναίων που μετέφερε στον Παρθενώνα τον καινούργιο πέπλο της θεάς. Από την αρχικά μήκους 160 μέτρων ζωφόρο περίπου 30 μέτρα έχουν χαθεί. 

 

20. Σε ποιο δρόμο βρίσκεται ο βυζαντινός ναός της Καπνικαρέας;
Στην οδό Ερμού. Ναός του 11ου αιώνα, αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου. Κινδύνευσε αρκετές φορές να κατεδαφιστεί , λόγω της διάνοιξης της οδού Ερμού για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας, αλλά, ευτυχώς, σώθηκε.

 

21. Aπό ποια Πύλη ξεκινούσε η πομπή των Παναθηναίων;
Από το Δίπυλον. Το Δίπυλο ήταν η μεγαλύτερη πύλη της Αθήνας, πάνω στο Θεμιστόκλειο τείχος, τμήμα του οποίου βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.

 

22. Πού στεγαζόταν από το 1895 έως το 1963 το διάσημο καφε-ζαχαροπλαστείο του Ζαχαράτου;
Στο ισόγειο της Οικίας Βούρου (Kαραγ. Σερβίας & Σταδίου) όπου σήμερα βρίσκεται το ξενοδοχείο «Αthens Plαzα». Το ζαχαροπλαστείο λειτούργησε από το 1895 έως το 1963. Ηταν πόλος έλξης των Αθηναίων όλων των κοινωνικών τάξεων. Λόγω της έντονης πολιτικής παρουσίας και των πολιτικών συζητήσεων που καθημερινά γίνονταν εκεί είχε χαρακτηριστεί ως «το δεύτερον και πιο ελεύθερον κοινοβούλιο». Ο Ζαχαράτος ήταν πολύ αγαπητός και δημοφιλής στους Αθηναίους. Είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος και όταν πέθανε, το 1900, ο δήμος Αθηναίων έδωσε το όνομά του σ’έναν δρόμο της Αθήνας (πίσω από το μαιευτήριο «Ελενα»).

 

23. Ποια συνοικία ήταν γνωστή και με το όνομα «μπιντές»;
Το Κολωνάκι. Το όνομα οφείλεται σ’ένα παρτέρι, σε σχήμα μπιντέ, δίπλα στην πλατεία Κολωνακίου, πάνω στο οποίο υπήρχαν τραπεζοκαθίσματα από τα καφενεία «Λυκόβρυση» και «Ελληνικόν». Hταν το επίκεντρο της βραδινής κίνησης της πλατείας και της συνοικίας, διάσημο στέκι ξενύχτηδων. 

 

24. Από ποιον επήραν  το όνομά τους τα Εξάρχεια;
Από τον μπακάλη Βασίλη Εξαρχο. O μπακάλης Βασίλης Εξαρχος είχε το μαγαζί του στη συμβολή των οδών Θεμιστοκλέους και Σολωμού.

 

25. Πόσοι κίονες σώζονται σήμερα από τον Ναό του Ολυμπίου Διός (Στύλοι Ολυμπίου Διός);
15 όρθιοι και ένας πεσμένος. O ναός είχε αρχικά 104 κίονες κορινθιακού ρυθμού. Στην αρχή της τουρκοκρατίας υπήρχαν 17. Τον 17ον τον γκρέμισε ο βοεβόδας των Αθηνών Τζισταράκης για να φτιάξει από το υλικό του το ομώνυμο τζαμί στο Μοναστηράκι. Ο 16ος έπεσε το 1852 μετά από μία μεγάλη θύελλα.

 

26. Πότε άνοιξε το καινούργιο Μουσείο της Ακρόπολης;
2009. Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης θεμελιώθηκε το 2003 και άνοιξε για το κοινό στις 21 Ιουνίου 2009. Είναι στο σύνολό του 25,000 τ.μ. και διαθέτει εκθεσιακούς χώρους με εμβαδόν 14,000 τ.μ., δέκα φορές μεγαλύτερους από ότι στο παλιό Μουσείο.

 

27. Ποια πλατεία λέγεται Πλατεία Κανάρη;
Η Πλατεία Κυψέλης. Η Πλατεία Κυψέλης, επισήμως φέρει την ονομασία «Πλατεία Κανάρη», προς τιμήν του ήρωα Κωνσταντίνου Κανάρη, ο οποίος κατοικούσε επί σειρά ετών στην περιοχή.

 

28. Πού βρίσκεται   η περιοχή Αναφιώτικα;
Στη σκιά της Ακρόπολης, στη βόρεια κλιτύ (πλαγιά) της, αναπόσπαστο κομμάτι της Πλάκας.

 

29. Πού βρίσκεται η πλατεία Αιγύπτου;
Στη συμβολή της οδού Πατησίων με τη λεωφ. Αλεξάνδρας. Διαμορφώθηκε το 1982 από τους Αιγυπτιώτες της Αθήνας. Κοσμείται από την ορειχάλκινη προτομή του Κωνσταντίνου Καβάφη, έργο του γλύπτη Κ. Βαλσάμη.

 

30. Ποια Ελληνίδα δώρισε το οικόπεδο για την οικοδόμηση του Αρχαιολογικού Μουσείου;
H Ελένη Τοσίτσα. Η Ελένη Τοσίτσα, σύζυγος του Μιχαήλ Τοσίτσα η οποία μαζί με τον σύζυγό της αλλά και μετά τον θάνατο αυτού, αφιέρωσαν πολύ μεγάλα ποσά για εθνικούς, πνευματικούς και φιλανθρωπικούς σκοπούς.

 

31. Ποιος ηλεκτρικός σταθμός ΗΣΑΠ έχει κηρυχθεί διατηρητέος;
Ο σταθμός της Βικτώριας. Ο σταθμός αυτός ολοκληρώθηκε το 1948 και μιμείται τον σταθμό της Βικτώριας του Λονδίνου. Στις 15 Ιανουαρίου 2002 ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. 

 

32. Πού βρίσκεται το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών;
Στην οδό Παπαρρηγοπούλου , στη πλατεία Κλαυθμώνος. Το κτίριο αυτό κτίστηκε το 1833 και ήταν η πρώτη κατοικία του Όθωνα, μετά τον γάμο του με την Αμαλία το 1836. Περιέχει κειμήλια της Οθωνικής περιόδου και έργα που συνθέτουν την εικόνα της Αθήνας των τελευταίων αιώνων.

 

33. Ποιο είναι το παλαιότερο τζαμί που χτίστηκε στην Αθήνα μετά την κατάληψή της από τους Τούρκους;
To Φετιχιέ Τζαμί ή Τζαμί του Πορθητή.  Βρίσκεται στην γωνία των οδών Πανός και Πελοπίδα μέσα στη Ρωμαϊκή Αγορά. Κτίστηκε για να τιμηθεί η άφιξη του Μεχμέτ του Πορθητή της Πόλης στην Αθήνα το 1458. 

 

34. Ποιος είναι το μεγαλύτερο κτήριο της Αθήνας;
Το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού. Καταλαμβάνει το τετράγωνο των οδών Πανεπιστημίου, Βουκουρεστίου, Σταδίου και Αμερικής. Παλιά, εκεί υπήρχαν οι Βασιλικοί Στάβλοι. Κατασκευάστηκε στην εποχή του μεσοπολέμου, στο αρχιτεκτονικό πνεύμα του μοντέρνου κλασικισμού με στοιχεία της αrt deγo. Tέσερις χώροι του μεγάρου του M.T.Σ. –το κινηματοθέατρο Παλλάς (1930-32), η αίθουσα Mαξίμ / Θέατρο «αλίκη» και τα ζαχαροπλαστεία Zonαrs και Flocα- ανήκουν στις αξιολογώτερες αίθουσες του Mεσοπολέμου, και οι τρεις πρώτες στα σπάνια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα αυτής της εποχής. Τώρα εκεί, μεταξύ άλλων στεγάζεται το πολυκατάστημα attica.

 

35. Πού στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα»;
Στο παλαιό πιλοποιείο του Ηλία Πουλόπουλου, γνωστό ως «ΠΙΛ-ΠΟΥΛ».Ηρακλειδών 66 & Θεσσαλονίκης, στο Θησείο. Ηταν το παλαιότερο πιλοποιείο της Αθήνας. Ιδρύθηκε το 1886. Σήμερα φιλοξενεί δύο μόνιμες εκθέσεις το «Οδοιπορικό της Αθήνας», στον 1ο όροφο και το Μουσείο- θέατρο Σκιών «Χαρίδημος» στο ισόγειο και διαθέτει δύο εκθεσιακούς χώρους για περιοδικές εκθέσεις.

 

36. Πού βρίσκεται η συνοικία Κυνοσάργους;
Στον Νέο Κόσμο. Η συνοικία της Αθήνας Κυνοσάργους (παλαιά ονομασία Δουργούτι), βρίσκεται στα βορειοανατολικά του Νέου Κόσμου. Πήρε αυτή την ονομασία επειδή στην αρχαιότητα υπήρχε εκεί το ένα από τα τρία Γυμνάσια της Αθήνας, το Κυνόσαργες, όπου λέγεται ότι πήγαιναν τα νόθα παιδιά των Αθηναίων.

 

37. Ποιο ήταν το στέκι των «κουτσαβάκηδων» στα τέλη του 19ου αιώνα;
Στην περιοχή του Ψυρρή. Οι κουτσαβάκηδες ήταν οι μάγκες της Αθήνας στα τέλη του 19ου αιώνα, οι οποίοι ασκούσαν εκβιασμούς, βία και τρομοκρατία. Συνηθισμένα στην εμφάνιση του μάγκα ήταν το λιγδωμένο μαλλί, το μακρύ μουστάκι, τα μυτερά παπούτσια με γυρισμένες μύτες, το καβουράκι, το παντελόνι με ρίγα, το μαύρο σακάκι το οποίο φορούσαν μόνο το αριστερό μανίκι ώστε να μπορούν να το βγάλουν πολύ εύκολα σε περίπτωση καβγά και το κομπολόι. Στη μέση φορούσαν τυλιχτό ζωνάρι, κυρίως για να κρύβουν τα μικρά όπλα – μαχαίρια και πιστόλια – που κουβαλούσαν. 

 

38. Πώς λέγεται αλλιώς το Φανάρι του Διογένους και πού βρίσκεται;
Μνημείο του Λυσικράτους, στη Πλάκα. Το μνημείο του Λυσικράτους είναι το καλύτερο σωζόμενο χορηγικό μνημείο στην Αθήνα. Eίναι κυλινδρικό κτίσμα με έξι κίονες εξωτερικά κορινθιακού ρυθμού. Ο Λυσικράτης, ο οποίος νίκησε ως χορηγός (δηλ. παραγωγός) στα Μεγάλα Διονύσια του 334 π.Χ, ανέγειρε το μνημείο για να τοποθετήσει εκεί το έπαθλο της νίκης του, τον αναθεματικό τρίποδα. Το μνημείο είχε προξενήσει το έντονο αγοραστικό ενδιαφέρον του λόρδου Ελγιν, αλλά σώθηκε χάρις στην σθεναρή άρνηση του ηγούμενου της Μονής των Καπουτσίνων στην αυλή της οποίας είχε βρεθεί και είχε ενταχθεί.

 

39. Πόσες πλευρές έχει ο Πύργος των Ανέμων ή Ωρολόγιο του Κυρρήστου;
    8. Oσοι είναι και οι άνεμοι. 

 

40. Πού βρίσκεται ο Ναός του Ηφαίστου;
Mέσα στην Αρχαία Αγορά. Το λεγόμενο Θησείο… Ο Ναός του Ηφαίστου είναι ο καλύτερα διατηρημένος ναός της κλασικής αρχαιότητας και βρίσκεται πάνω στον Αγοραίο Κολωνό, το ψηλότερο σημείο της Αγοράς.