Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ. ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. ΝΕΕΣ ΑΝΤΙΝΟΜΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Β. ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣ                                                                                                   

Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΟΜΙΚΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ. ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ.

ΝΕΕΣ ΑΝΤΙΝΟΜΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Προς ένα γενικευμένο μετακριτικό αναστοχασμό

«πατήρ πάντων πόλεμος».

Ηράκλειτος

Ι

Ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός είναι πολύ διαφορετικός από τον καπιταλισμό (τον επονομαζόμενο και φιλελεύθερο) των μέσων του 19^ου αι., πλην όμως είναι πάντοτε καπιταλισμός, άγριος, βάρβαρος, απάνθρωπος, αποτρόπαιος. Ο σύγχρονος καπιταλισμός έχει γίνει σύνθετος, πολύπλοκος, αντιφατικός, με ενδογενείς αντινομίες, αυτονομημένος από την κοινωνία. Πρόκειται για έναν απόμακρο, κρυφό, καλυπτόμενο και προφυλασσόμενο έντεχνα κόσμο, σύστημα, κ.α. Για το λόγο αυτό είναι πολύ αμφίβολο αν μπορεί να κατανοηθεί. Η βαθύτερη ταξική και κοινωνική ουσία του παραμένει καλά κρυμμένη, προστατευμένη θα λέγαμε έντεχνα, μέσα στην  ανισορροπία και την παράνοιά του. Ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι παράδοξος, παρανοϊκός, και για το λόγο αυτό ίσως είναι αμφίβολο αν μπορέσει ποτέ να κατανοηθεί. Η κριτική σκέψη έτσι σήμερα πρέπει να υπερβεί εαυτόν, να εισάγει νέες έννοιες, να δημιουργήσει νέες θεωρητικοποιήσεις, αν θέλει να προσφέρει κάτι στο σύγχρονο καταπιεσμένο αλλοτριωμένο και εξαθλιωμένο άνθρωπο από το σύστημα.

Ο σύγχρονος παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός χαρακτηρίζεται από την αυτονόμηση του χρήματος. Το (υπο-)σύστημα χρήμα έχει γίνει κυρίαρχο, μακρυά από τον παραγωγικό τομέα, ο οποίος έχει μάλιστα περιέλθει σε κατάσταση αιχμαλωσίας στα διάφορα πολυποίκιλα χρηματοοικονομικά προϊόντα, παράγωγα κ.τλ. Υπάρχει η δυνατότητα αντιστροφής της κατάστασης, δηλαδή αυτονόμησης του κόσμου της εργασίας προς την αυτοδιαχείριση, σύμφωνα με τις επιταγές της Κομμούνας και όλων των μεγάλων κοινωνικών επαναστάσεων; Είναι απόλυτα αναγκαία η ανατροπή της σύγχρονης απάνθρωπης κατάστασης. Η φενάκη χρήμα, η υποδούλωση στο χρήμα πρέπει να σταματήσει άμεσα. Αυτή είναι η βασική, η κύρια θέση του σχεδίου της νέας ανθρωπολογίας.

Με αυτά τα κρίσιμα δεδομένα σήμερα, χωρίς τη μεθοδικά σωστή ανάλυση των σύγχρονων δομικών αντινομιών του συστήματος, δεν θα γίνει ποτέ δυνατή η σωστή κοινωνικοπολιτική και ιδεολογικά κριτική πράξη. Και η ανάλυση αυτή, συστηματικού πάντοτε χαρακτήρα, πρέπει να αποπειραθεί άμεσα, με μοντέρνο, με σύγχρονο πάντοτε και επίσης κριτικό και μετακριτικό (δηλαδή αναστοχαστικό) τρόπο. Η νέα πράξη, με τη σειρά της, θα είναι στενά, διαλεκτικά συνδεδεμένη με τη σύγχρονη μετακριτική θεώρηση υπό σύλληψη, συγκρότηση, κατασκευή, προσβλέποντας και προετοιμάζοντας συνειδητά ένα καλύτερο και ανθρωπινότερο μέλλον. Δεν υπάρχει άλλη λύση στις κρίσιμες και οξύτατες αντιθέσεις ή ακόμη και αντινομίες του συστήματος, από το ιστορικό-ανθρωπιστικό με σύγχρονους όρους ξεπέρασμά τους.

ΙΙ

Σήμερα βιώνουμε την αποσάθρωση  όλου του κοινωνικού ιστού των χωρών του μεσογειακού ευρωπαϊκού νότου: Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία και σε δεύτερη φάση: Ιταλία, Γαλλία. Αντιστροφή της ανάλυσης για το φασισμό του Πουλατζά. Διανοίγονται προοπτικές επανεμφάνισης του φασισμού (κοινωνικό-πολιτικό-ιδεολογικού) και γενικότερα κάθε τύπου εκτροπών, ενώ η κοινωνία των χωρών αυτών μπαίνει μετά την περίοδο της αγανάκτησης στην περίοδο της γενικευμένης dissidence (απείθειας).

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες απαιτείται άμεσα η αναζήτηση και η επίτευξη ορθολογικών λύσεων, η δημιουργία νέων ορθολογικοτήτων (J. Habermas), νέων υποκειμενικοτήτων. Η σύλληψη, η επεξεργασία και η εφαρμογή ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, ενός νέου ανθρωπιστικού διαφωτιστικού προτύπου. Ο κίνδυνος γενικευμένου εκβαρβαρισμού της κοινωνίας είναι άμεσος. Ζούμε ήδη την εποχή τω τεράτων, που ήταν ο εφιάλτης του Γκράμσι.

Αποπαγκοσμιοποίηση, αποπληθωρισμός, εσωτερική υποτίμηση. Hedge funds, Equity funds, Disterd funds, CDS, Short Scheling, τιτλοποιήσεις, μόχλευση και πολλές άλλες  ίδιες ή παρόμοιες καταστάσεις, μέθοδοι, συστήματα, ώστε το κεφάλαιο στη σημερινή την πιο επιθετική και ληστρική φάση που έχει ποτέ μπει, να επιτύχει την πλήρη αναδιοργάνωση της οργανικής σύνθεσης του, συντρίβοντας, ακόμη και διαλύοντας την εργασία και κατ’ επέκταση την κοινωνία  στην οποιαδήποτε οργανωμένη έστω και στοιχειωδώς μορφή τους. Λύση: Η πλήρης, ανασυγκρότηση, αναδόμηση, η ανατροπή του συστήματος, και στη θέση του η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας των εργαζομένων, της αυτοδιαχείρισης, της αυτο-οργάνωσης της κοινωνίας.

ΙΙΙ

ΔΝΤ: Ο ενωποιητικός μηχανισμός με το αντίστοιχο νεοφιλελεύθερο  ιδεολογικό τσιμέντο του σημερινού μεγάλου-παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου. Πρόκειται για το παγκόσμιο επιτελείο, της απορρύθμισης, και ακόμη καλύτερα της απορυθμισμένης παγκοσμιοποίησης, έχοντας ήδη μπει στην περίοδο της δομικά αβέβαιης και αντιθετικής μεταπαγκοσμιοποίησης. Το ΔΝΤ μυωπικά δρώντας, λόγω της άκρατης νεοφιλελεύθερης ιδεολογικής τύφλωσής του, δεν μπορεί παρά να συνεχίσει να σπέρνει, να επιβάλλει τη γενικευμένη απορρύθμιση, δρώντας πάντα από τα πάνω, αυταρχικά, απολυταρχικά, υποκαθιστώντας τα κράτη, καταργώντας συντάγματα, κόμματα, θεσμούς, ενώσεις κρατών (ακόμη και την Ε.Ε.), διαλύοντας κυρίως, και ισοπεδώνοντας κάθε έννοια δημόσιου συμφέροντος και δικαίου. Το μόνο δίκαιο που υπηρετεί το ΔΝΤ είναι το δίκαιο του χρήματος των σπεκουλαδόρων, η αναπαραγωγή με κάθε αντίτιμο του συστήματος, όμως όλο και σε πιο περιορισμένη και ταξική βάση. Το ΔΝΤ είναι το πρόπλασμα του παγκόσμιου κράτους-χρήμα.

IV

Σήμερα ζούμε συγχρόνως με την αποδόμηση του συστήματος και την οικονομικοκοινωνική και πολιτική αποδόμησή του, την αποδόμηση των ιδεολογικών εκφάνσεων και εκφράσεών του. Μέσα από αυτή την πολυεπίπεδη αποδόμηση ξεπροβάλλει δυστυχώς όλο και πιο πολύ η ανάδυση της κρυμμένης, της καλυμμένης έντεχνα μέχρι τώρα άκρας βαρβαρότητάς του. Συγχρόνως δημιουργείται ένα απέραντο σύγχρονο ιδεολογικό κενό, το κενό που παράγει ενδογενώς η μεταπαγκοσμιοποίηση, δεδομένης της γενικευμένης αστάθειάς της, της ολικής αβεβαιότητας από την οποία κυριαρχείται, άθελά της ίσως, πλην όμως με γενικευμένο τρόπο.

Η κρίση είναι παγκόσμια, πολύμορφη, ανεξάρτητη από το αν εμφανίζεται άλλοτε ως κρίση χρέους, άλλοτε ως κρίση παραγωγικού μοντέλου, άλλοτε ως έλλειμμα παραγωγικότητας, άλλοτε ως χρηματοοικονομική, όπως εξάλλου ξεκίνησε το 2007. Αυτό που είναι σίγουρο πλέον παρατηρώντας την εξέλιξη και τις πολλαπλές μεταμορφώσεις της, τις αποτρόπαιες επιπτώσεις της, τη διάδοσή της είναι ότι πρόκειται για μια πολύμορφη συστημική κρίση, η οποία οδηγεί το σύστημα αλλά και την κοινωνία στον αφανισμό. Παρά το γεγονός ότι οι βαθύτερες αλληλοεξαρτήσεις της δεν φαίνονται εύκολα, ούτε η αλληλοσύνδεση των πολλαπλών πτυχών της, οι αρνητικές επιπτώσεις της πλέον αποκτούν ένα γενικευμένο χαρακτήρα. Μια από τις επί μέρους λύσεις της, αν και πάντοτε προσωρινή, θα ήταν εκ των πραγμάτων η επιβαλλόμενη, σύμφωνα με τον Μαρξ, κοινωνικοποίηση, η αναγκαστική δηλαδή κοινωνικοποίηση όλων των μορφών μεγάλων χρεών: Τραπεζικών, ιδιωτικών, δημόσιων κ.α. Όμως εδώ το σύστημα προσκρούει στις ενδογενείς, τις εγγενείς, στις ίσως και αξεπέραστες αντινομίες του. Για το λόγο αυτό, αν δεν βρει άλλη λύση ή θ’αντικατασταθεί σύμφωνα με τον Μάρξ αλλά και τον Σουμπέτερ, ο οποίος απεγνωσμένα προσπάθησε σε όλη του τη ζωή αποτρέψει μια τέτοια προοπτική, ή έρχεται η επανάσταση. Τρίτη λύση δεν υπάρχει.

Η κατάρρευση των οίκων κάθε λογής, η κρίση εμπιστοσύνης σε αυτούς, η με κάθε τρόπο εγκατάλειψή τους σηματοδοτεί το τέλος της ηγεμονίας τους, της ηγεμονίας του σκληρού καπιταλισμού, ολιστικού παγκοσμιοποιημένου , νεοφιλελεύθερου ιδεολογικού πυρήνα κυριαρχίας, με κύρια αναφορά τις μεσαίες τάξεις και την υψηλή μπουρζουαζία. Η μπουρζουαζία έτσι αρχίζει να τίθεται στο περιθώριο, να απομονώνεται, να χάνει τα οικονομικά πρώτιστα ερείσματά της και συγχρόνως και τα ιδεολογικά. Η αρχή του τέλους του συστήματος άρχισε. Αυτή μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην πλήρη αμφισβήτησή του, στην ανασυγκρότηση ή ακόμα και στην ανατροπή της. Όλο και περισσότερο, λαμβάνοντας υπόψη την ολοένα και μεγαλύτερη κατάρρευση παγκόσμια του τραπεζικού συστήματος, που ήταν η καρδιά, η ατμομηχανή του συστήματος επί έναν περίπου αιώνα, διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις της πλήρους και ολοσχερούς κατάρρευσης του συστήματος.

Η κυριάρχηση μέχρι τώρα του συστήματος συγκεντροποιούνταν κυρίως μέσα από την όλο και εξαπλούμενη κυριάρχηση του τραπεζικού κεφαλαίου – ενορχηστρωτή και οργανωτή αυτής της κυριάρχησης. Τα πάντα άρχιζαν και τελείωναν για το σύστημα στις τράπεζες, που εμφανίζονται σε κάθε τετράγωνο και διαδίδονταν σαν μανιτάρια επί 20-30 χρόνια, στην πολύμορφη, πολυκέφαλη, πολυσχιδή διείσδυσή τους, στην οικονομία και στον απόλυτο έλεγχο της κοινωνίας μέσω αυτής, που επετύγχανε το σύστημα άμεσα ή έμμεσα. Σήμερα όμως  ζούμε το τέλος αυτού του παιχνιδιού. Άπασες οι τράπεζες παγκόσμια είναι τοξικές, ή μετατρέπονται πολύ συχνά ίσως άθελά τους αναπότρεπτα σε τοξικές, καθόσον η τοξικότητα του συστήματος είναι γενικευμένη και δεν αφήνει τίποτα να γλυτώσει, αρχίζοντας πάντοτε από την καρδιά του που είναι οι τράπεζες και γενικότερα το τραπεζικό-χρηματοοικονομικό κεφάλαιο, ιδίως μετά την ανακάλυψη και γενίκευση της απορρύθμισης του τραπεζικού συστήματος πρώτα στις ΗΠΑ και στη συνέχεια παγκόσμια.

Μήπως θα πρέπει να ξαναδιαβάσουμε το ιστορικό, πλην όμως ξεχασμένο βιβλίο του Λένιν, για τον ιμπεριαλισμό. Σε κάθε περίπτωση επαληθεύεται και η πρόβλεψη του Μάρξ, ο οποίος λίγο πριν πεθάνει διείδε την εγγενή τάση μετατροπής του κεφαλαίου σε χρηματοοικονομικό, χωρίς να μπορεί να προβλέψει ακόμη και την πράξη της ιστορικής καταδίκης του κεφαλαίου από τη μετατροπή αυτή, η οποία όταν άρχισε προς τα τέλη του 19^ου αιώνα να γενικεύεται έδωσε τεράστια περιθώρια ανάπτυξης στο σύστημα. Συγχρόνως μετά από τόσα χρόνια περιπετειών, ανεξέλεγκτης ανάπτυξης, πολέμων και της καταρρέουσας σήμερα παγκοσμιοποίησης, ο μετασχηματισμός αυτός του κεφαλαίου απεδείχθη ίσως και το κύκνειο άσμα του.

V

Από το 2007 ενόσω διαρκεί η κρίση έχουν διαπιστωθεί μερικές νέες και συγχρόνως ανησυχαστικές τάσεις:

Στις ΗΠΑ μεγάλωσαν οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, αποκτώσες ακόμη και εκρηκτικό χαρακτήρα. Τα κινήματα αγανάκτησης και των εργατών για την υπεράσπιση της εργασίας και των ελάχιστων δικαιωμάτων  που τους έχουν απομείνει, αντιμετωπίστηκαν βάρβαρα, κυνικά, αυταρχικά. Η εποχή που μιλούσαμε για εργατική αριστοκρατία στις ΗΠΑ, μάλλον πέρασε ανεπιστρεπτί με τις άμορφες-μαύρες μορφές απασχόλησης που έχουν γενικευτεί, την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων που έχει επιβάλλει συστηματικά το κεφάλαιο στα τελευταία χρόνια, και με τη γενικότερη στασιμότητα που επικρατεί στην οικονομία, η οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να μετατραπεί σε ύφεση, ακόμη και σε μεγάλη και παρατεταμένη.

Το γενικότερο συμπέρασμα-διαπίστωση που καταλήγουμε είναι η γενικότερη υποχώρηση των ελευθεριών, στη χώρα-προπύργιο των ελευθεριών επί σειρά δεκαετιών, τάση που συμβαδίζει με τη γενικότερη τάση προς την αυταρχικοποίηση του καθεστώτος σε όλα τα επίπεδα.

Στην Ευρώπη οι ίδιες ακριβώς τάσεις και καταστάσεις παρατηρούνται, με την ισοπέδωση των μισθών, το κοινωνικό κράτος και γενικότερα των εργατικών δικαιωμάτων που επιβάλλει μετωπικά το σύστημα. Η ίδια ακριβώς τάση προς τον αυταρχισμό και την γενικευμένη αστυνομοκρατία είναι και εδώ κυρίαρχο, με προεξέχουσα την περίπτωση της Ουγγαρίας, στην οποία κυριάρχησε ένα δεξιό-αυταρχικό, αν όχι φασίζων Λαϊκό κόμμα, το οποίο παραβαίνει και τα ελάχιστα ευρωπαϊκά δικαιώματα λόγου, έκφρασης, συμπεριφοράς κ.τ.λ.

Στον υπόλοιπο κόσμο, η μεν Ρωσία ξαναδημιούργησε την παλιά ρώσικη αυτοκρατορία με τους δορυφόρους της, με τους κυρίαρχους ολιγάρχες και μαφιόζους της, έτοιμοι για πόλεμο.  Η Κίνα με τη σειρά της, αναπτυσσόμενη ταχέως, είναι μια ιδιότυπη αυταρχική ασιατική δεσποτική περίπτωση, που εκτός από τον εσωτερικό αυταρχισμό και την υπερεκμετάλλευση της εργασίας που έχει επιβάλλει, έχει βλέψεις και στο εξωτερικό.

Η παγκόσμια οικονομία και πολεμική κυριαρχία της Κίνας είναι θέμα μερικών ετών, που εκμεταλλευόμενη και την παρακμή της Ιαπωνίας, θα προσπαθήσει να κυριαρχήσει καταρχήν περιφερειακά. Λόγω όμως των οικονομικών αλληλοσυνδέσεων και αλληλοεξαρτήσεών της κυρίως με τις ΗΠΑ και με τη Ρωσία, θα επικρέμεται πάντοτε μια μεγάλη ενδοϊμπεριαλιστική σύρραξη, με φυτίλι κατά πρώτο λόγο την ενέργεια και τον άκρως επιθετικό μιλιταριστικό χαρακτήρα του Ισραήλ.

Η Ιρανική απειλή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα εξουδετερωθεί, ενώ οι αραβικές χώρες μετά την κατάρρευση των αυταρχικών καθεστώτων μισό περίπου αιώνα, μπήκαν στην περίοδο των έντονων αναζητήσεων, αμφισβητήσεων, ανασυγκροτήσεων, ιδεολογικών, πολιτικών, αλλά και κοινωνικών αναδομήσεων.

Με λίγα λόγια η μεταπαγκοσμιοποίηση είναι μια περίοδος μεγάλης και παρατεταμένης αναταραχής με αβέβαια αποτελέσματα, αλλά που το κύριο ζητούμενο είναι ο επαναπροσδιορισμός και η επανανθρωποίηση του ανθρώπου.

VI

Κοινωνική,  πολιτική, ιδεολογική τοξικότητα: Μεταφορά, διάδοση και επέκταση της οικομικο-χρηματιστικής τοξικότητας στην κοινωνία γενικότερα: Νέα μορφή αλλοτρίωσης: τσοχατσοπουλισμός και όχι μόνο. Η μεθοδική προοδευτική λαμογιοποίηση της κοινωνίας και από τα πάνω και απ’ τα κάτω από το ΠΑΣΟΚ πρωταρχικά (ιδιότυπη  κοινωνικοποίηση του κοινωνικού παρασιτισμού και όχι μόνον) και μετωπική επέλαση από τη Ν.Δ. με καλυμμένο όμως τρόπο: Βατοπέδιο, δημομένα ομόλογα, κ.α. Παντού μίζες, κουμπάροι, αρπακτές, off shorts εταιρείες, κ.α.

Συστηματοποίηση της κοινωνικής και πολιτισμικής πολυμορφίας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, και από την attemonidialisation και εδώ συστηματοποίηση, έμφαση στην έννοια της απείθειας (κοινωνικής, πολιτικής, πολιτισμικής, υλικής) και της γενικευμένης ανυπακοής.

Το μέγιστο πρόβλημα της ανάπτυξης: Αρκεί η ανατροπή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και του μοντέλου της σύγχρονης χρηματοοικονομίας; Προς μία νέα ριζοσπαστική παγκόσμια, στρατηγικού χαρακτήρα εναλλακτική  προσέγγιση, θέαση, θεώρηση. Ποια Ευρώπη μέρα στη γενικότερη παγκοσμιοποίηση; Υπάρχει συνολική εναλλακτική λύση που να περιορίζεται μόνο στην Ευρώπη στην εποχή κυριαρχίας του νεοφιλελεύθερου παγκοσμιοποιημένου οργανισμού εμπορίου, του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ;

Επεξεργασία και ανάπτυξη πολυδιάστατη της διεθνούς πολιτικής. Συγκεκριμένος στόχος, ιεράρχηση προτεραιοτήτων, μεθόδευση πολιτικής, ανάλυση των τάσεων και των συγκυριών σε παγκόσμιο επίπεδο, των δομικών αλλαγών που συντελούνται σε όλα τα επίπεδα. Προς νέες παγκόσμιες αξίες  ζωής, νέα πρότυπα: Οικολογία, γεωστρατηγικά συμφέροντα, νέες μέθοδοι παραγωγής και κυκλοφορίας του εμπορεύματος, της πληροφορίας κ.α.

Το μέγιστο πρόβλημα του χρόνου και της χρονικότητας, το περίφημο timing. (Βλ. τις Θέσεις του Απρίλη του Λένιν).

Η μελέτη της εξέλιξης των αντινομικών διαδικασιών. Σύγχρονο πολιτισμικό σχέδιο

Δημόσιο χρέος: Ποιες είναι οι ανάγκες που προκαλούν το δημόσιο κυρίως χρέος; Αναπροσαρμογή του μοντέλου, με έμφαση στον περιορισμό της ανάγκης του χρέους. Δομική αλληλεξάρτηση μεγάλου ιδιωτικού και δημόσιου χρέους.

Μέσα από τον επαναπροσδιορισμό των αναγκών της κοινωνίας (Χέλερ) της  περί της κατανάλωσης, της ανάδειξης της τέχνης, της κουλτούρας, του πολιτισμού, της έρευνας κ.α. σε πρωταρχικές αξίες και δραστηριότητες της κοινωνίας, της  χειραφετημένης κοινωνίας, μπορούμε ν’απεμπλακούμε από τον εφιάλτη του χρέους,  που δημιούργησαν έντεχνα οι κυρίαρχοι, ενόσω έκλεβαν ασταμάτητα για να καλύψουν ακριβώς την αδυφάγο αυτή τάση τους, ένδειξη υποκουλτούρας πρώην καθυστερημένων.

Συστηματική εκμετάλλευση των βαθιών αντινομιών του συστήματος. Διεθνοποίηση – παγκοσμιοποίηση του κινήματος.

Ξεπέρασμα του μονοδιάστατου αντιμνημονιασμού. Προς τη σύλληψη και επεξεργασία ενός νέου στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης με ανθρώπινο πρόσωπο:

-      Πρωτογενής τομέας

-      Δευτερογενής τομέας

-      Παιδεία, έρευνα, πολιτισμός

-      Φιλοσοφία

-      Προς ένα νέο Πολιτισμικό μοντέλο

-      Προς τη γενίκευση της κοινωνικής ιντιφάντα σε παγκόσμιο επίπεδο

-      Είναι απόλυτα αναγκαία η σύγκρουση μιας μεγάλης αντισυστηματικής δύναμης, με σκοπό την αλλαγή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου ή παραδείγματος, ή υποδείγματος. Λόγω του γεγονότος ότι η Ελλάδα σήμερα είναι ίσως ο αδύνατος κρίκος του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, η συγκρότηση αυτού μπορεί να αρχίσει από την Ελλάδα, αλλά χρειάζεται γρήγορα η επέκτασή της σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ας μη ξεχνούμε ότι η απορρύθμιση και ο νεοφιλελευθερισμός τίναξαν τον πλανήτη στον αέρα, τον έβαλαν στις κοινωνικές φλόγες. Η μόνη λύση είναι η παγκόσμια αντισυστηματική ανατροπή.

VIΙ

Σύμφωνα με τον Wallerstein, ζούμε το τέλος του πρόσφατου μακρού κύκλου Kondradief, που σηματοδοτεί το τέλος της παγκοσμιοποίησης, ακόμη και την κατάρρευσή της. Αυτό το τέλος, είναι το τέλος μιας εποχής, μιας συγκεκριμένης δομής και διαδικασίας συσσώρευσης που δημιουργήθηκε σε παγκόσμια κλίμακα και έδωσε απίθανη ώθηση στην ανάπτυξη του καπιταλισμού, που πλην όμως η ανάπτυξη αυτή στηρίχθηκε σε σαθρές βάσεις. Και μέχρι ν’ αρχίσει ένας άλλο μεγάλος κύκλος Kondradief (αν ποτέ αρχίσει), η περίοδος που ζούμε έχει πολλαπλές νέες αντιφάσεις, πισωγυρίσματα, ακόμη και φάσεις W, δηλαδή  μικροανάπτυξη και μετά νέα υποχώρηση, οπισθοδρόμηση, ύφεση, κ.α., με ότι συνεπάγεται αυτή η αντινομική διαδικασία, η παγκοσμιοποίηση οδηγείται στο τέλος της. Έτσι αναπόφευκτα θα δημιουργηθούν νέα μοντέλα, νέες θεωρήσεις και πρακτικές, με προεξάρχουσα την επιστροφή στην εποχή (για να παραφράσουμε και τον Χομπσμπάουμ) των επαναστάσεων, κοινωνικού αυτή τη φορά πρώτιστα χαρακτήρα σε όλον τον πλανήτη. Το κεφάλαιο συγκρούεται μετωπικά πλέον με την εργασία, με στόχο την με κάθε αντίτιμο επιβίωσή του, ανασυγκροτημένο  με νέα και πιο αποδοτική οργανική σύνθεση εργασίας.

Όμως τα πολλά και ποικιλόμορφα αντισυστημικά κινήματα που έχουν εμφανιστεί ορμητικά, και που εμφανίζονται παντού από το πουθενά, και που θα εμφανιστούν ορμητικότερα στη συνέχεια, αφού τίθενται σε αμφισβήτηση ακόμη και η υπαρξιακή υπόσταση της εργασίας, της εργατικής δύναμης σε όλες τις μορφές της, το ζητούμενο είναι ακριβώς πώς θ’ακυρώσουν  τα σχέδια αυτά του παγκόσμιου κεφαλαίου, και θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις της απελευθέρωσης της κοινωνίας από αυτό, διαδικασία που οπωσδήποτε θα περάσει από την επιβολή της εργασίας στο κεφάλαιο, λύνοντας έτσι διαλεκτικά, τη  μακραίωνη ασυμφιλίωτη αντίθεση μεταξύ τους. Άλλη λύση δεν υπάρχει.

Και επειδή ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις, με ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της τη διάλυση όλων των σαθρών υπερδομών, κομμάτων, κρατών, ακόμη και ενώσεων κρατών (βλ. Ε.Ε.) αναδύονται νέες το ίδιο πρωτόγνωρες μορφές, αυτό-οργάνωσης της κοινωνίας, σε παγκόσμιο μάλιστα επίπεδο, σε παγκόσμια κλίμακα.