ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΜΑΧΟΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Φ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΜΑΧΟΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

      

  Το εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα της κλιματικής αλλαγής που απασχολεί σήμερα κράτη και λαούς και που θα συζητηθεί στην προσεχή διάσκεψη του Παρισιού δεν είναι απλώς ένα ζήτημα που πρέπει και μπορεί να αντιμετωπισθεί  μόνον τεχνοκρατικά. ¨Έχει πολλές διαστάσεις. Αποτελεί πρόβλημα που συνδέεται άμεσα και έμμεσα  με το υπάρχον μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης και με τα τεράστια βέβαια οικονομικά συμφέροναι που είναι συναρτημένα με αυτό . Κατα προέκταση συνδέεται  με υπάρχοντες  πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς και δομές ( και με την αντίστοιχη κουλτούρα φυσικά ) που συγκροτήθηκαν  παράλληλα με τα αναπτυξιακά πρότυπα της Δύσης και ευρύτερα με τα πρότυπα της οικονομικής επεκτατικότητας που διαμορφώθηκαν από τον αιώνα της βιομηχανικής επανάστασης   και μετά .Οι υπάρχοντες αυτοί θεσμοί και δομές αποτέλεσαν το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο  λειτούργησαν τα παραπάνω πρότυπα

    Επι του προκειμέου βέβαια  όταν μιλάμε για κλιματική αλλαγή εννοούμε εκείνη κυρίως που προέρχεται από ανθρώπινες δραστηριόοτητες και παρεμβάσεις και  όχι εκείνη που οφείλεται σε καθαρά φυσικά αίτια ( γιατί βέβαια ο πλανήτης μας κατά καιρούς έχει γνωρίσει και  κλιματικές αλλαγές που οφείλοντο σε αυτού του είδους τα τελευταία αίτια ) Αλλά και σε αυτήν την τελευταία περίπτωση διαιούμαστε , αλλά και υποχρεούμαστε να παρεμβαίνουμε,περιορίζοντας τις οδυνηρές συνέπειες αυτών των κλιματικών αλλαγών σε βάρος του ανθρώπινου πολιτισμού και των ανθρώπινων  πληθυσμών , ιδίως των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών.

   Ο βιομηχανικός και μεταβιομηχανικός πολιτισμός είναι ενεργειοβόρος και διαρκώς επιμένει στην αύξηση της παραγωγής στη δημιουργία νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων που φυσικά έχουν ενεργειακό κόστος . Και το κόστος αυτό πρέρχεται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων που , ως γνωστόν,επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με διοξείδιο του άνθρακα( φαινόμενο θερμοκηπίου με όλα τα γνωστά επακόλουθα)

     Η άποψη μας είναι ότι η έξοδος απ’αυτόν τον «φαύλο-κύκλο» δεν πραγματοποιείται μόνον με την αποφασιστική στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και με την αλλαγή αυτών των ίδιων των θεσμών και δομών , στους οποίους και στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω.Γι αυτό και στις ημέρες μας κατέξοχήν η μαχόμενη πολιτική και κοινωνική οικολογία  είναι επίκαιρη , τόσο ως επιστημονικός κλάδος( μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ αφ’ενός μεν  των πολιτικών και κοινωνικών θεσμών και δομών και αφ’ετέρου του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος )  όσο και κινηματικά ¨Όσο περισσσότερο μειώνεται η απόσταση μεταξύ κέντρων λήψης αποφάσεων και πολιτων και όσο περισσότερο οι τελευταίοι ελέγχουν και συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων , τόσο περισσότερο υπάρχουν δυνατότητες ελέγχου της συνολικής αναπτυξιακής διαδικασίας και ανακοπής της δράσης κατεστημένων συμφερόντων ( ιδιωτικών και κρατικών) που προοωθούν πολιτικές που δεν είναι φιλικές προς το περιβάλλον και δεν συμβάλλουν στην καταπολέμηση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής . Συνεπώς ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας των πολιτειακών και πολιτικών θεσμών  ενδιαφέρει άμεσα. Γι αυτό και χρειάζεται ενημέρωση και ακριβής πληροφόρηση του πολίτη( τα δικαιώματα του   που εκπορεύονται από την συνθήκη του Aarchus πρέπει να γίνουν ευρύτερα γνωστά ). Γι αυτό και πρέπει να καλλιεργείται η κουλτούρα της συμμετοχικότητας , ιδιαίτερα σε εκείνους που υφίστανται  οδυνηρές συνέπειες από ορισμένες περιβαλλοντικές πολιτικές

    Οφείλουμε να αλλάξουμε το μοντέλο της διαρκούς παραγωγικής συσσώρευσης  και κατανάλωσης , με το οποίο είναι συνδεδεμένα οικονομικά συμφέροντα , που ουσιαστικά εγκλωβίζουν τους πολίτες μακροκρόθεσμα  σε αδιέξοδες κατευθύνσεις Επίσης πρέπει να καταπολεμηθεί το πνεύμα της αναπτυξιολαγνείας,του βιομηχανισμού , του καταναλωτισμού και του τεχνοκρατισμού, ώστε να παύσει ο άνθρωπος να  αντιμετωπίζει τη Φύση ως αντικείμενο προς εκμετάλλευση και υποταγή. Επίσης  πολιτιστικά να δοθεί προτεραιότητα στο «είμαι» και  όχι στο «έχειν¨( που συνεπάγεται και τη διαρκή συσσώρευση και κατανάλωση), στοιχείο χαρακτηριστικό και κυρίαρχο στην ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού. Συνακόλουθα πέρα από τις θεσμικές αλλαγές και τις αλλαγές περιβαλλοντικών πολιτικών που στηρίζοναι σε μετρήσιμα μεγέθη, οφείλουμε να αλλάξουμε πρακτικές και πολιτικές ζωής , όπως και την κουλτούρα που προσδιορίζει και προσδιορίζεται από αυτές. Όλα ομως  τα παραπάνω  προυποθέτουν και βαθιά  συνειδησιακή εγρήγορση και εξέγερση, που παράλληλα με την αλλαγή του εξωτερικού αντικειμενικού δομικού στοιχείου πρέπει να σκοπεύει και  στην αλλαγή του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου.