Κυριαρχία – Κυριάρχηση – Υποταγή; (Α. Φωκά)

Α. ΦΩΚΑ

 

Κυριαρχία – Κυριάρχηση – Υποταγή;

Απόψεις και σχόλια με βάση τα κείμενα αναφοράς του καθηγητή κ. Βασίλη Φιοραβάντε

"Η κυρίαρχη ιδεολογία είναι η ιδεολογία της κυρίαρχης τάξης".(Μαρξ) 

Ακολουθώντας τη διαλεκτική λογική του Κ. Μάρξ και θέλοντας να προσδιορίσουμε την εξέλιξη και τα γεγονότα που συνέβησαν μετά τη συγγραφή του έργου του, χρειάζεται πράγματι να αναλύσουμε τους όρους Κυριαρχία-Κυριάρχηση-Υποταγή προκειμένου να εξηγήσουμε την εξέλιξη της πορείας του Καπιταλισμού παράλληλα με την πορεία της Αριστεράς μέχρι και σήμερα.

Οι κατακτήσεις της Αριστεράς μετά την Επανάσταση του 1917 επιτεύχθηκαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τόσο όσον αφορά τα πρώτα βήματα στην πρώην Σοβιετική Ένωση για την οικοδόμηση της Σοσιαλιστικής Κοινωνίας όσο και τα σημαντικά επιτεύγματα στις Καπιταλιστικές χώρες όπως η εφαρμογή των δημοκρατικών κανόνων, η ισότητα ανδρών και γυναικών, το οχτάωρο στους χώρους εργασίας, τα κοινωνικά δικαιώματα και τα μέτρα κοινωνικής προστασίας, που χαρακτήριζαν έντονα την περίοδο μέχρι και τις αρχές του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Όσο υπήρχε δυνατή εργατική τάξη και τα λόγια της Διεθνούς έβρισκαν απήχηση, στοχεύοντας πάντα στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, η πάλη για την ισότητα του καθενός ταυτιζόταν με την πάλη για τη συλλογική διεκδίκηση.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι συνθήκες βελτίωσης της ζωής των εργατών και η μεγέθυνση της μικροαστικής τάξης ήταν η απάντηση στην αντιμετώπιση των εργατικών διεκδικήσεων και του φόβου από πλευράς των καπιταλιστικών κρατών που κατάφεραν αργότερα να εξαλείψουν τα πρότυπα της ιδανικής σοσιαλιστικής κοινωνίας, η οποία θα μπορούσε να επέλθει μετά την κατάρρευση των υπαρκτών καπιταλιστικών χωρών, εδραιώνοντας έτσι την Καπιταλιστική Κυριαρχία.

Τη δεκαετία του 70' και κυρίως του 80' η κοινωνική βάση της Αριστεράς δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο τα προηγούμενα χρόνια. Η εφαρμογή κάποιων αναδιανεμητικών πολιτικών και μέτρων κοινωνικής Πρόνοιας μαζί με την τόνωση της απασχόλησης από πλευράς καπιταλιστικής οικονομίας οδήγησαν την Αριστερά σε κρίση.

Τα κινήματα δυστυχώς μετά τα μέσα της δεκαετίας του 70' δεν προσπάθησαν να στρατευθούν σε αγώνες για τη διαρκή αλλαγή των κοινωνικών δομών, αποδεχόμενα θετικά κάποιες μορφές κρατικής παρέμβασης στην οικονομία από άποψη διαχείρισης ή ιδιοκτησίας (δημόσιες επιχειρήσεις) που από μόνες τους δεν σήμαιναν και αλλαγή του συστήματος.

Η σοσιαλιστική θεωρία ήταν μάλλον κριτική της καπιταλιστικής πραγματικότητας παρά πραγματικό πρόγραμμα για την οικοδόμηση μιας διαφορετικής κοινωνίας. Η Αριστερά εξακολουθεί να υπάρχει κυρίως μέσω σοσιαλδημοκρατικών απόψεων και εφαρμογών (Σκανδιναβικό μοντέλο) που στις καπιταλιστικές χώρες έχει σαν σκοπό την διατήρηση των κεκτημένων δικαιωμάτων και όχι την αλλαγή των κοινωνιών.

Ο βαθμός συγκέντρωσης της οικονομικής και χρηματιστηριακής ισχύος έχει αξιοσημείωτα αυξηθεί.

Αυτό συνοδεύεται από μια επέκταση των μονοπωλιακών καταστάσεων και χρηματιστηριακών ενεργειών που επέφεραν τρομακτικές αλλαγές στις κοινωνίες καταργώντας στην ουσία το μύθο περί ανταγωνισμού που ήταν η αρχή της Ελεύθερης Αγοράς.

Στην Ευρώπη οι διαδικασίες "ενσωμάτωσης" οικονομικών περιοχών που θεωρούνταν καπιταλιστικά ανεπτυγμένες κατευθύνονται από τα μεγάλα Ευρωπαϊκά καρτέλ και από μονοπωλιακούς πανίσχυρους οργανισμούς με αποτέλεσμα οι τύχες τους να είναι απόλυτα εξαρτημένες από πολιτικές που υπαγορεύονται από κυρίαρχες ομάδες οι οποίες συνιστούν πλέον βαριά απειλή για τους Δημοκρατικούς θεσμούς.

Με το φαινόμενο της οικονομικής συγκέντρωσης (συσσώρευσης) ο Κ. Μάρξ προέβλεψε τις επιδράσεις του Μεγάλου Κεφαλαίου στο Κράτος, την Οικονομία, την Κοινωνία και τον Πολιτισμό που με τη σειρά τους δημιουργούν τεράστιες πιέσεις στις Οικονομίες και τις Κοινωνίες οι οποίες επιβαρύνονται με κόστη και ζημιές που δημιουργεί η νεοφιλελεύθερη ασύδοτη δραστηριότητα (τράπεζες, χρηματιστήρια, ομόλογα). Όλα αυτά έχουν σαν συνέπεια την περικοπή των Δημοσίων δαπανών και την κατάργηση του Κοινωνικού Κράτους θέτοντας πλέον σε αμφισβήτηση την ίδια τη επιβίωση των πολιτών. (Νεοφιλελεύθερη Κυριάρχηση).

Η κατάσταση αυτή δημιουργεί νέες συνθήκες διαμόρφωσης τόπων, μέσων και φθηνού εργατικού δυναμικού που θα σηματοδοτήσουν τη μελλοντική εξέλιξη του νεοφιλελεύθερου επεκτατισμού.

Η αναπαραγωγή του κυρίαρχου συστήματος όπως πολύ σωστά περιγράφει ο καθηγητής κ.Β.Φιοραβάντες μαζί με τη σημερινή οικονομική εξέλιξη επιταχύνουν ακόμη περισσότερο την υποταγή σε όλα τα επίπεδα των αδύναμων χωρών ενώ μέσω του ανύπαρκτου πλέον ανταγωνισμού και των νέων συμφωνιών που συνάπτουν μεταξύ τους τα μεγάλα, οικονομικού μεγέθους, κράτη (Κίνα-Η.Π.Α, Γερμανία-Κίνα) κινδυνεύουν όλες οι χώρες από τις οικονομικά ισχυρότερες, όπως για παράδειγμα στην περιοχή μας που αντί να έχουμε Ευρωπαϊκή ενοποίηση όπως προέβλεπε η αρχική συνθήκη της Ε.Ο.Κ. κινδυνεύουμε να φθάσουμε στον Ευρωπαϊκό αφανισμό με πρωταγωνιστή τη Γερμανία. (Υποταγή)

Συμπερασματικά αυτό που πρέπει να γίνει σήμερα είναι η ενίσχυση της άρνησης αυτής της πολιτικής με έντονο και συστηματικό τρόπο. Πρέπει να τονίσουμε ότι μαζί με τις χαμηλές οικονομικά τάξεις κινδυνεύει άμεσα και η μικροαστική τάξη για το λόγο ότι η διάσταση με τους οικονομικά ισχυρούς είναι σημαντική και έντονη. Έχουμε εξευτελισμό του κόστους εργασίας, ενώ το θεωρούμενο «ακριβό» ανθρώπινο δυναμικό, αντικαθίσταται, ως επί το πλείστον, από φθηνούς εργαζόμενους, προερχόμενους από χώρες που οι πολίτες τους έχουν ανάγκη επιβίωσης.

Η Αριστερά σήμερα οφείλει να κινητοποιήσει όλους αυτούς που πλήττονται βιαίως από τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποιημένη πολιτική.

Πρέπει να διαφοροποιηθεί πλήρως από τα κόμματα που εκφράζουν τη νεοφιλελεύθερη πολιτική είτε είναι κεντροδεξιά είτε κεντροαριστερά με παρόμοιες κατευθύνσεις.

Το νεοφιλελεύθερο δόγμα δεν πρέπει να αποτελεί ένα απαράβατο Νόμο, ένα status quo που παθητικά να δεχόμαστε τα αποτελέσματά του. Η επιδίωξη για την ανατροπή του από τις Αριστερές δυνάμεις πρέπει να είναι στόχος σε παγκόσμια βάση χωρίς υπερβολή.

Από τη σύγκλιση αυτή δεν θα λείπουν και κόμματα σοσιαλιστικά εργατικά ή και σοσιαλδημοκρατικά που να συμφωνούν για μία πιο ανθρώπινη ισορροπία μεταξύ Κεφαλαίου και Εργασίας, μιας πιο δίκαιης κατανομής του παραγόμενου πλούτου και μιας εύρυθμης λειτουργίας του Οικονομικού και Κοινωνικού Κράτους.

Η νέα Αριστερά οφείλει να έχει τη δική της φωνή που να απευθύνεται και σε άλλα κόμματα και κινήσεις και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο εφόσον η παγκοσμιοποίηση αφορά όλο τον κόσμο, έτσι ώστε να γίνει δυνατή κάποτε η αντιμετώπιση του νεοφιλελευθερισμού σε παγκόσμια κλίμακα και να ιδωθούν από κοινού τα κοινωνικά προβλήματα, που δημιούργησε με τις παράλογες πολιτικές του σχεδόν παντού.

Το πρόβλημα του παγκόσμιου πολιτισμού (Μαρκούζε) μάλλον είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί με τα σημερινά δεδομένα έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί.

Για την Ευρώπη βασική προϋπόθεση στην παραπάνω λογική είναι η πραγματική ενοποίησή της και η διαφοροποίησή της από τις μεγάλες υπεύθυνες για την εξαγωγή της κρίσης και του Ατλαντικού νεοφιλελευθερισμού με τις ζημιές που επέφερε αλλά και των γεωπολιτικών επιβουλών (Μέση Ανατολή κλ.π)

Αυτό μπορεί να ξεκινήσει πράγματι από τις χώρες της Μεσογείου και του Νότου και κυρίως από τις μεγάλες δηλαδή Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, οι οποίες παρουσιάζουν μια μακραίωνη και δημιουργική πολιτισμική περίοδο και μπορούν να συμβάλλουν πέραν των κανόνων της ορθολογικοποίησης (Agaben, Kojeve, Μπριντέλ) στη δημιουργία ενός αρχικού μετώπου αντίστασης πρώτα στην Ευρώπη αναζητώντας συμμάχους στη γειτονιά τους και παράλληλα στον υπόλοιπο κόσμο.

Χρειάζεται μια παγκόσμια κινητοποίηση προκειμένου να μην καταλυθούν οι κοινωνίες, οι πολιτισμοί και η ιστορία.