ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ «ΑΡΙΣΤΕΡΑ», ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ (;) Η ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ

Β. ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣ

ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ «ΑΡΙΣΤΕΡΑ», ΕΛΕΓΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ (;) Η ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗΣ

Η έκδοση του περιοδικού ΚΑΠΑ, μετά την διάσπαση του Εσωτερικού με τον νεοδεξιό τότε Κύρκο και το σινάφι του (Κουναλάκης, Παπαγιαννάκης, Πιτσιόρλας κ.ά.) στα μέσα της δεκαετίας 1980-90, ήταν μια από τις σημαντικότερες πράξεις που έγιναν στη μεταπολίτευση, μία αναλαμπή του κινήματος. Επρόκειτο για ένα περιοδικό επιπέδου, με αριστερό στίγμα, με σοβαρές αναλύσεις. Σε αυτό δημοσίευσα κάποια άρθρα, γιατί πίστευα ότι θα προκύψει μια θεωρητική και ιδεολογική αναβάθμιση της αριστεράς, που την είχε ανάγκη μετά την υποχώρηση του κινήματος, από το 1976-8 και εδώ. Όμως δυστυχώς οι φίλοι της ομάδας Μπανιά, που εξέδιδαν το περιοδικό, αποφάσισαν να σταματήσουν την έκδοσή του και να δημιουργήσουν εβδομαδιαία εφημερίδα, την Εποχή, που συνεχίζει να βγαίνει ακόμη. Όμως είναι άλλο το επίπεδο παρέμβασης του ενός και άλλο του άλλου μέσου. Έτσι, στράφηκα σε άλλα αριστερά περιοδικά της εποχής, και δημοσίευσα αρκετά άρθρα, δίνοντας έτσι το στίγμα μου, αλλά και αυτά σιγά-σιγά έκλεισαν. Δεν ήθελα σε καμιά περίπτωση να αυτοεγκλειστώ στο Πανεπιστήμιο, στο οποίο ελάχιστα γίνονται, και ακόμη λιγότερα λέγονται ουσιώδη και αριστερά, εξαιρουμένων των κινητοποιήσεων ενάντια στις αντεπαναστατικές παλινορθώσεις της εκπαίδευσης, που αποπειράθηκαν ο Μητσοτάκης, ο Αρσένης, η Γιαννάκου και η Διαμαντοπούλου. Έτσι, με κάποια άρθρα στην Αυγή, στην Ελευθεροτυπία και την Κ. Ελευθεροτυπία έδινα που και που το παρών. Όμως σήμερα είμαστε πάλι στην αρχή-αρχή (cache départ). Δεν υπάρχει θεωρητικό σοβαρό έντυπο, και για αυτό δημιουργήσαμε το blog¹ μας. Ο δημόσιος όμως διάλογος γίνεται και σε επίπεδο εφημερίδων. Και εδώ οι δρόμοι είναι κλειστοί. Ονειρεύονται κάποιοι, μικρομεγαλίστικα σκεπτόμενοι, συμμετοχή στα μαύρα κανάλια της διαπλοκής. Πρωταπριλιάτικο ψέμα ήταν, λένε. Αλλά ας μάθουν τι λέει ο Φρόιντ για τα όνειρα. Έκφραση και αποτύπωση  των απωθημένων, του réfoulé, ενός αποικιοποιημένου, όπως θα έλεγε και ο Χάμπερμας βιωμένου κόσμου, από το σύστημα, το σύστημα που υποτίθεται ότι πολεμούν, αλλά και με το οποίο θέλουν με κάθε τρόπο συναίνεση. Η συναίνεση και η συμμετοχή στη διαπλοκή είναι ντε φάκτο γεγονός. Οπότε αποφεύγουν, για να μην πω ότι απορρίπτουν κάθε ριζοσπαστική φωνή. Προκηρύξεις; Όχι, ποτέ! Αυτές ήταν μόνο γα την εποχή της χούντας των συνταγματαρχών. Οι χούντες των αγορών όμως πώς θα πολεμηθούν; Ένοχη σιωπή^1*.

Ο αγαπητός Ν. Βουλέλης, Δ/ντής σήμερα της Εφημ. των Σ., με ιστορία στο κίνημα (εξόριστος αγωνιστής επί χούντας, πρωτεργάτης της υπεράσπισης του Κ και από τους ιδρυτές του αντίστοιχου περιοδικού), τείνει να πριμοδοτεί ότι δεν αμφισβητεί θεμελιωδώς το status quo. Έτσι τοποθετείται πολύ μακριά από την πλουραλιστική αντίληψη της Ελευθεροτυπίας² επί Σ. Φυντανίδη (Δ/ντή επί σειρά ετών της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτής εφημερίδας), με ιδεολογικές ωσμώσεις και παρακαταθήκες από την Αντίσταση, τους Λαμπράκηδες, το κίνημα ενάντια στη δικτατορία, το Μάη του 68, το κίνημα της μεταπολίτευσης, που είχε μια αντίστοιχη ευρύτητα πνεύματος, σύμφωνα με το γενικότερο πνεύμα αμφισβήτησης της εποχής, για να παραφράσουμε τον Χέγκελ. Η Ελευθεροτυπία είχε λίγο κοινωνική, λίγο φιλελεύθερη, λίγο αστική ευρύτητα πνεύματος, πλην όμως ευρύτητα³.

Τώρα ο Βουλέλης, μάλλον μεταλλαγμένος από ότι φαίνεται, και ρέπων προς το νεοφιλελευθερισμό και τον ταξηφιλελευθερισμό, έχει μπλεχτεί στο νέο διάχυτο, νεοσυντηρητισμό⁴ «αριστερής» κοπής, που διαμορφώθηκε έντεχνα από το σύστημα και τους φορείς του (βλ. πάλι τον Πουλαντζά) με ισχυρή δόση σημητισμού και εκσυγχρονισμού και την αντίστοιχη στήριξη από το πάντοτε κραταιό σημιτικό «σοσιαλιστικό» - νεοφιλελεύθερο μπλοκ. Εμείς όμως επιμένουμε: κάποια κείμενα μας θέλουμε να είναι περισσότερο προκηρύξεις και όχι αναλύσεις. Εξάλλου δεν είναι δυνατό να υπάρξουν προκηρύξεις χωρίς αναλύσεις.

Είναι όμως ευνόητο ότι όταν έχουμε δημοσιεύσει τόσα κείμενα και βιβλία, στο λίγο διαθέσιμο χώρο μας εφημερίδας δεν μπορούμε παρά να είμαστε σχηματικοί, να συμπυκνώσουμε (συμπυκνωτή με αποκαλεί ένας αγαπητός φίλος), να συνοψίζουμε, δίνοντας έμφαση στα κρίσιμα σημεία, ώστε να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον για πάρα πέρα έρευνα. Δηλαδή είναι ευνόητο ότι δεν μας ενδιαφέρουν ποσώς οι διακηρύξεις χωρίς την υπόρρητη τάση προς την έρευνα, αλλά οι επισημάνσεις με σαφή κριτικά ιδεολογικοπολιτικά χαρακτηριστικά. Ζούμε εξάλλου σε νέο-άγριες συνθήκες σήμερα⁵.

Από την άλλη, η τάση προς την προκηρυξιακή διακήρυξη, για να την ονομάσουμε έτσι, ήταν η πρώτη δεξιότητα (σύμφωνα και με τη διαβόητη αποκρουστική ορολογία της Μπίλντεμπεργκ–Διαμαντοπούλου), που αποκτήσαμε από τις ανάγκες του κινήματος επί χούντας. Τι πειράζει ένα κείμενο να φέρνει αυτή τη σφραγίδα ενάντια στη χούντα των αγορών σήμερα; Νεολογοκρισία ή ιδεολογική συνθηκολόγηση και υποταγή στους ισχυρούς του συστήματος και τους ιδεολόγους τους; Ή μήπως η ελληνική guauche caviar, συνδιαλεγόμενη με τους επικυρίαρχους και τα διάφορα λόμπυ και συχνάζουσα για αναψυχή στα διάφορα Χίλτον, Four Seasons, κότερα, wine bars κ.α., εξορκίζει τις προκηρύξεις: Κυρίως  όχι προκηρύξεις και διακηρύξεις. Θα χαλάσει το κλίμα «διαπραγμάτευσης» και «διαλόγου» με τους επικυρίαρχους και τους πολιτικούς τους εσωτερικούς τοποτηρητές. Με τους εξωτερικούς δυνάστες μόνο φιλοφρονήσεις. Όχι προκηρύξεις. Κυρίως όχι προκηρύξεις… Ποτέ πλέον προκηρύξεις. Θα τρομάξει η αντίδραση, θ’ αφηνιάσει ο Σόϊμπλε. Ποτέ πλέον προκηρύξεις!

Δυστυχώς στα τελευταία χρόνια υπάρχουν δυσάρεστες ιδεολογικές εκπλήξεις όσον αφορά το στίγμα της Εφ. των Σ., που μάλλον αναγκαστικά αγοράζουμε. Εξάλλου ήδη πολλοί εκσυγχρονιστές και σημιτικοί ιδεολόγοι – του σκληρού μάλιστα πυρήνα του πάλαι ποτέ κραταιού σημιτισμού – προβάλλονται συστηματικά από την εφημερίδα αυτή ιδεολογικά και κοινωνικά, ή κατέχουν εξέχουσες θέσεις σε αυτήν και γενικότερα στο νέο σύστημα που προέκυψε μετά την τραγωδία της νέας «συμφωνίας». Το γενικότερο μότο έκτοτε που κυριαρχεί είναι συναίνεση, συναίνεση με τους πάντες, απορρίπτοντας αριστερούς, όμως συστηματικά, όποιους αριστερούς δεν εξυπηρετούν ή δεν υποτάσσονται στη νέα τοξική τάξη πραγμάτων. Συναίνεση, λοιπόν, με το σύστημα και τους ιδεολόγούς του με κάθε αντίτιμο, ακόμη και πουλώντας την ψυχή μας στο διάβολο, και τώρα τελευταία και στον ορθόδοξο φονταμενταλισμό.

Εμείς προς το παρόν περιοριζόμαστε στο περιθώριο, ούτε στο κέντρο του περιθωρίου, όπως λέει κάποιος συντάκτης της Εφ. Των Σ., ούτε λίγο μέσα στο σύστημα, και δημοσιεύουμε μακριές θεωρητικές και ιδεοπολιτικές προκηρύξεις, με κύριο σύνθημα, «η μόνη ελπίδα είναι αυτοί που δεν έχουν καμία ελπίδα» (W. Benjamin).

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1* Μια και έχει κάποιο πλεόνασμα η Εφ. των Σ., γιατί δεν μοιράζει κέρδη από το ιδρυτικό της, ας μεταφράσει και διαθέσει ένα μικρό βιβλιαράκι του Λαμπικά στις εκδ. PUF με εξαιρετικά σχόλια για τις Θέσεις για τον Φόυερμπαχ του Μάρξ. Θα κάνει μια έστω και συμβολική αριστερή κίνηση. Ακόμη πιστεύει ο Βουλέλης στην αριστερά των κινημάτων, της 11^ης θέσης για τον Φόυερμπαχ και των επαναστάσεων και όχι στην «αριστερά» της ψευτοϊδεοληπτικής συναίνεσης των κάθε λογής caviar που τον έχουν κυκλώσει από παντού;

Εγώ πάντως μέχρι να το κάνουν, αν το κάνουν, θα τραγουδώ το Πένθιμο εμβατήριο…

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.         Βλ. το blog Νέα Κριτική Θεωρία και Πράξη (nktkp.blogspot.gr). Επ. Υπεύθυνος, Β. Φιοραβάντες.

2.         Με την παρατήρησή μας αυτή εδώ δε θεωρούμε ότι όλα ήταν τέλεια στην Ελευθεροτυπία τότε, ούτε – κυρίως – δίνουμε σε κανέναν συγχωροχάρτι για αυτά που έγιναν και βούλιαξε στη συνέχεια η ιστορική αυτή εφημερίδα. Η συνολική αποτίμηση είναι άλλου έργο ειδικότερα, και πρέπει κάποτε να γίνει ή τουλάχιστον να αρχίσει ένας διάλογος για τις ρεμούλες, τις αρπαχτές, τις απάτες κ.α.. Όμως φαίνεται ότι βασιλεύει μια ιδιότυπη ομερτά.

3.         Μέσα σε αυτό το πλαίσιο μάς δημοσίευσε κατά καιρούς μερικά κριτικά άρθρα στη δεκαετία του 1990-2000 (σε αυτό συνέβαλε και ο τότε Δ/ντής της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, Μ. Γιομπαζολιάς), ζωντανές παρεμβάσεις (Λ. Σπυροπούλου κ.ά.), παρουσίαζε εκδηλώσεις, διαλέξεις μας κ.ά.

4.         Max Gallo, «Le silence des intellectuels», Le Monde, 26 Juillet 1983, Daniel Lindenberg, Le Rappel à l’ ordre: Enquête sur les nouveaux réactionnaires, Paris, Seuil, coll. «La républiques des idées», 2002, 94 p.

5.         Για το λόγο αυτό δημιουργήσαμε ένα ερευνητικό blog^, το Νέα Κριτική Θεωρία και Πράξη.