ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ. ΝΕΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ: ΘΕΜΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

Β. ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ. ΝΕΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ: ΘΕΜΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

Η κοινωνία από το 2007, ακρότατο σημείο της ανάπτυξής της, με την  κατάρρευση της Lehman Brothers μπήκε στην περίοδο της κρίσης της παγκοσμιοποίησης, της μεταπαγκοσμιοποίησης¹, και ειδικότερα της αποπαγκοσμιοποίησης.

Σε αυτή την περίοδο που διαρκεί μέχρι τώρα και που θα διαρκέσει ακόμη επί μακρόν, οικονομικές αυτοκρατορίες θα διαλυθούν, εταιρείες-κολοσσοί θα καταρρεύσουν, χώρες θα υποβαθμιστούν στο απόλυτο οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό τίποτα.

Λόγω της ανεξέλεγκτης ουσιαστικά απορρύθμισης, που άρχισε το 1972 με την κατάργηση της συμφωνίας Μπρέτον-Γουντς, τα πάντα θα απορρυθμίζονται συνεχώς και θα αναδομούνται σε βάρος των λαών και των ελευθεριών τους, ενώ όλο και περισσότερο θα περιορίζεται η οικονομική και η κοινωνικοπολιτική βάση του συστήματος. Το μοντέλο της όλο πιο εντατικής παραγωγής και αναπαραγωγής, της περιορισμένης  και εντατικής παραγωγής που έχει επιλέξει και επιβάλει το σύστημα σε όλο τον πλανήτη, παγκόσμια, θα δημιουργεί συνεχώς περισσότερο πλούτο για τους ελάχιστους και μεγαλύτερη ανεργία και φτώχεια για το λαό.

Εδώ βέβαια υπάρχει ένα όριο, που αν ξεπεραστεί θα καταρρεύσει το σύστημα, καθόσον δεν θα μπορεί να αναπαράγεται. Έτσι η θεωρία του Μαρξ για τη διευρυμένη αναπαραγωγή χρειάζεται μια ουσιαστική διόρθωση, μία συμπλήρωση, μια αναδόμηση και από ότι φαίνεται σε κάθε περίπτωση ισχύει πάντοτε υπό μερικές προϋποθέσεις.

Απέναντι σε αυτή τη νέα τραγική κατάσταση που διαμορφώνεται για τον σύγχρονο παγκόσμιο άνθρωπο, μόνο μια παγκόσμια απάντηση μπορεί να δώσει μια λύση. Το παγκόσμιο πρόταγμα της Νέας ανθρωπολογίας, το πρόταγμα του εξανθρωπισμού του ανθρώπου, που σημαίνει πλήρη οικονομική και πολιτική-κοινωνική αναδιοργάνωση.

Η επιστήμη και η τεχνολογία πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία του ανθρώπου, ενώ η τέχνη πρέπει να αναδείξει τις νέες  απελευθερωτικές-χειραφετησιακές δυνατότητές της². Υπό αυτή την έννοια, θεωρούμε ότι μία από τις αφετηρίες μας είναι η Εποχή των άκρων³ του Χομπσμπάουμ. Και εδώ θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε μια ολόκληρη συζήτηση. Εξάλλου, έχουν τύχει πολλά απρόβλεπτα γεγονότα. Ίσως θα πρέπει πάλι να ξανασκεφτούμε από την αρχή το τι γίνεται και το που οδηγούν οι αντινομίες του συστήματος. Κατά τον Μαγιακόφσκι, «Σφαίρες στους τοίχους του μουσείου». Η φράση αυτή υποδηλώνει μία υπέρτατη αντινομία: Στα μουσεία πρέπει να διατηρήσουμε τον πολιτισμό μας, και πράγματι βρίσκονται πολλά και σημαντικά έργα σε αυτά. Από την άλλη μεριά η δημιουργία και κυρίως η πρωτοπόρα γίνεται πάντοτε εκτός μουσείων. Το θέμα όμως με τις αντινομίες είναι πολύ πιο σοβαρό, πολύ πιο δύσκολο...

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.     Βλ. Β. Φιοραβάντες, Προς τη μεταπαγκοσμιοποίηση, Ζήτη.

2.     Βλ. και I. Wallerstein, «Le capitalisme touche à sa fin», Le Monde, 16.12.2008 (ηλεκτρονική έκδοση).

3.     Εκδ. Θεμέλιο.