Ο ΜΕΤΑΚΡΙΤΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Β. ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣ

Ο ΜΕΤΑΚΡΙΤΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

                Η πρωτοπορία(ειδικά στην εκδοχή¹του Αντόρνο) επικεντρώνεται σε μια contemplationή καλύτερα σε μία spéculation (θεωρητικοποίηση) στη συνέχεια του Χέγκελ περί του κοινωνικο-ιδεολογικού πράττειν, αλλά πρώτιστα του αισθητο-καλλιτεχνικού.

                Η φιλοσοφία, από την άλλη, συνίσταται στην contemplation(θεωρητικοποίηση) και στον (ανα-)στοχασμό (réflexion), με βάση τις διαμεσολαβήσεις. Αυτές είναι το απόγειο της θεωρησιακής φιλοσοφίας (philosophiespéculative) στην εκδοχή ειδικά του Χέγκελ.

                Το τέλος όμως των διαμεσολαβήσεων² που βιώνουμε σήμερα σημαίνει και το τέλος της φιλοσοφίας γενικά ή μια ορισμένης μορφής φιλοσοφίας; Η κριτική φιλοσοφία και ειδικότερα η μετακριτική και η μεταφιλοσοφία, δίνουν έμφαση στον (ανα-)στοχασμό. Το ζητούμενο είναι πώς θα δημιουργηθεί μια σύγχρονη διαλεκτική μεταξύ αναστοχασμού και διαμεσολαβήσεων, και πως οι τελευταίες θα ενσωματωθούν διαλεκτικά στην πρώτη απομεταφυσικοποιημένες, με επίκεντρο πάντοτε την πρωτοπορία, την avant-garde.

                Μέσα στο γενικότερο κλίμα τέλους των διαμεσολαβήσεων σήμερα θα πρέπει να κρατήσουμε ζωντανή την περίοδο της θεωρητικοποίησης (contemplation) και του στοχασμού(réflexion) σύμφωνα με τον Αξελό³. Η μεταφιλοσοφία όμως μπροστά στον κίνδυνο της κατάρρευσης κάθε φιλοσοφικού προβλήματος, σκέψης, μεθοδολογίας, ανθρωποκεντρισμού κ.λ.π. πρέπει να επιμείνει ιστορικά, με βάση την ιστορία της και την ιστορία των καλύτερων πραγματοποιήσεών της προς μια σύγχρονη ανασυγκρότησή της. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος διάλυσης, ξεχάσματος, απώλειας κάθε φιλοσοφικής παράδοσης. Ο Χάμπερμας μετά την μεθοδική ανασυγκρότηση που εισηγείται του Λόγου⁴, εισηγείται μέσα από τη θεωρία του μιας σύγχρονης επικοινωνιακής πράξης⁵, μια σύγχρονη λύση, μια διαφυγή προς το νέο, και κυρίως μας παρέχει τη δυνατότητα παρακολούθησης και παρέμβασης στο νέο ανθρώπινο γίγνεσθαι, όπως αυτό διαμορφώνεται μέσα από τις πρωτόγνωρες εντάσεις της μεταπαγκοσμιοποίσης. Συγχρόνως επεκτείνοντας αυτή την προβληματική μετακριτικά με τα μέσα, τις «έννοιες», τις ιδέες, τα ερεθίσματα που μας παρέχει η μεταπαγκοσμιοποίηση, μπορούμε να φθάσουμε σε μια νέα σύνθεση. Και η ύψιστη αφορμή για τη μεταφιλοσοφική προσέγγιση της μεταπαγκοσμιοποίησης⁶είναι οι βαθιές, οι ανυπέρβλητες αντινομίες της.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.        Βλ. Th. Adorno, Théorieesthétique, Klincksieck.

2.        Bλ. Th. Adorno, Trois études sur Hegel, Payot.

3.        Βλ. Κ. Αξελό, Ανοιχτή συστηματική, Εστία.

4.        Βλ. J. Habermas, Le discoursphilosophique de la modernité, Gallimard.

5.        Βλ. J.Habermas, Théorie de l'agir communicationnel, Fayard, T. I και II.

6.        Βλ. Β. Φιοραβάντες, Προς τη μεταπαγκοσμιοποίηση, Ζήτη, Η εποχή της καθορισμένης άρνησης, Αρμός.